ورم دست و پا به دلائل مختلفی رخ می‌دهد. در این مقاله به بررسی این علل و راه‌های کنترل تورم انگشتان دست و پا خواهیم پرداخت.
1- اثر نیروی جاذبه بر اندام‌های انتهایی
2- تجمع زیاد مایع در اندام‌های انتهایی در اثر آویزان ماندن
شایع‌ترین علت ورم انگشتان، جاذبه و آویزان نگه داشتن عضو دچار شده به تورم است. شایع‌ترین محل تورم انگشتان دست و پا، بیشتر در انتهای انگشتان دست و پا دیده میشود. در اثر تورم و تجمع مایعات در این نواحی، مشکلاتی مانند ایجاد چربی، فیبروز و سنگینی اندام رخ می‌دهد.
3- کم تحرکی انگشتان دست و یا حرکات سریع نامناسب
کم تحرکی انگشتان دست و پا اگر که کنترل نشود، باعث تشدید ورم میشود. همچنین اندام‌های حرکتی خود را سریع حرکت ندهید؛ چون باعث ایجاد فشار بر این نواحی و ایجاد تورم میشود.
4- پوشیدن کفش نامناسب
در بعضی از افراد دیده شده است که دچار تورم در پاها هستند اما برای اینکه تورم‌های ایجاد شده نمایان نباشد، از کفش‌های نامناسب استفاده می‌کنند.
کفش مناسب برای افراد دچار تورم، باید پشت بسته باشد. کفش نامناسب از مهم‌ترین عواملی است که ورم را در انگشتان پا دچار تشدید خواهد کرد.
5- همراهی بیماری‌های شایع روماتولوژی در مفاصل انگشتان
لطفا در نظر داشته باشید که هر تورم، درد، خشکی مفاصل و سختی حرکتی در دست و پا به معنا ایجاد ادم نیست. ممکن است
این تورم‌های ایجاد شده ناشی از بیماری روماتولوژی و التهابی باشد که حتما باید توسط یک پزشک روماتولوژیست پیگیری شود.
6- اختلالات هورمونی در اثر داروهای دریافتی
دلیل دیگری که در بیماران باعث ایجاد تورم و خشکی بدن میشود، این است که احتمال دارد بیماران داروهای هورمونی را دریافت می‌کنند و این داروهای هورمونی هستند که این علائم را ایجاد می‌کند. چنین مواردی باید توسط پزشک متخصص و مجرب این زمینه بررسی شود.
مطالعه بیشتر: آیا لنف ادم خطرناک است؟
به یاد داشته باشید داروهایی که در دسته داروهای هورمونی قرار می‌گیرند، ممکن است فرد را دچار خستگی تاندونی کنند. لیکن تصمیم گیری در مورد ادامه درمانهای مذکور باید با نظر پزشک مربوطه و در نظر گرفتن فواید و عوارض دارو تعیین شود.
7- وجود بیماری‌های متابولیک همراه مثل کم کاری تیروئید یا وجود اختلالات قلبی ، کلیوی
یکی دیگر از علل ایجاد تورم دست و پا مربوط به وجود بیماری‌های متابولیک همراه مثل کم کاری تیروئید یا وجود اختلالات قلبی، کلیوی است.
ورم پشت پا از اولین علائم تورم بر اثر بیماری‌های متابولیک است. اگر تورم در پشت پا زیاد شود، باعث میشود به اعصاب ناحیه فشار آمده و درد حاصل شود.
باید با یک معاینه دقیق توسط پزشک مجرب، تمام بیماری‌های متابولیک که باعث ایجاد تورم می‌شوند، بررسی شود.
8- پوشیدن آستین یا جوراب نامناسب جهت کنترل لنف ادم
پوشیدن آستین یا جوراب نامناسب جهت کنترل لنف ادم می‌تواند نتایجی چون افزایش تورم داشته باشد. همیشه سعی کنید از آستین و جوراب مناسب استفاده کنید.
9- استفاده از آستین یا جوراب در زمانی که ادم خفیف در انگشتان وجود دارد
تحقیقات انجام شده نقش پیشگیرانه ای برای استفاده از وسایلی مانند آستین یا جوراب های کم کش نشان نداده اند.
لذا استفاده از این وسایل زمانی که فرد ادم ندارد توصیه نمی شود و حتی ممکن است باعث ایجاد تورم در دست‌ها و پاهای افراد مصرف کننده شود.
از سویی استفاده مداوم و غیرضروری از چنین ابزارهایی باعث ضعیف شدن عضلات و وابسته شدن بدن به اینگونه ابزارها میشود.
همچنین استفاده از این جوراب و آستین‌های کشی، در ابتدای ایجاد تورم توصیه نمی‌شود. در مرحله‌ای که تورم بسیار جزئی است، می‌توانید با کمی تحرک و ماساژ اندام، تورم را برطرف کنید.
استفاده نامناسب از این وسایل در این زمان ممکن است باعث تشدید ادم پشت دست شود. اما در مراحل بعدی و پس از کنترل ادم دست یا پا، با توجه به نظر پزشک مجرب و تجویز ایشان، استفاده از آستین یا جوراب پیشگیری می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
10- ضربه یا فشار بیش از حد به انگشتان
اگر به انگشتان شما، ضربه یا فشار زیادی وارد شود ممکن که عضو آسیب دیده دچار تورم شود. سعی کنید که به انگشتان خود فشار بیش از حد وارد نکنید و از هرگونه ضربه شدید، آنها را محافظت نمایید.
11- بانداژ انگشتان دست یا پا بدون آموزش صحیح در کلینیک
بانداژ نامناسب، عوارضی بسیار بیشتر از بانداژ نکردن دارد. اگر دسترسی به مراکز استاندارد درمان لنف ادم جهت انجام بانداژ ندارید، توصیه میشود که فقط ماساژ و ورزش را جهت کنترل تورم انجام دهید. بانداژ در کنترل تورم نقش بسیار زیادی دارد، اما به شرط آنکه به صورت صحیح و توسط افراد مجرب و مراکز تخصصی استاندارد انجام شود.
12- انجام ماساژ نامناسب یا با فشار بالای انگشتان دست و پا
ماساژ و ورزش از بهترین روش‌ها برای درمان تورم‌های دست یا پا است. اگر ماساژ انجام شده بر روی ناحیه دچار تورم نامناسب و نادرست باشد، می‌تواند مشکلات بسیاری مانند تشدید ادم، بدفرمی دست و پای متورم شده ایجاد کند.
مطالعه بیشتر: نحوه انجام کارهای منزل با لنف ادم
راه‌های کنترل تورم دست و پا
راه‌‌ها و نکات مختلفی برای کنترل تجمع مایعات و تورم دست و پا وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
1- درمان ادم انگشتان در مراحل اولیه که خفیف است
از هیچ ادم خفیفی نگذرید؛ چیزی به نام ادم خفیف معنا ندارد. تمامی ادم‌ها حتی در مقدار کم نیز باید مراقبت و درمان شوند تا مشکلات بزرگی ایجاد نکند.
تمام کسانی که هم اکنون دچار ادم شدید شده‌اند، قبلا دچار ادم خفیف بوده‌اند اما با بی‌توجهی و عدم درمان، این مشکل روز به روز شدیدتر شده است.
2- عدم استفاده از آستین پیشگیری در مرحله ای که ادم وجود ندارد.
در مرحله اول تورم، سریعا به سراغ استفاده از آستین و جوراب تورم نروید. آستین یا جوراب پیشگیری یک وسیله درمانی است. نباید این ابزار بدون نظر پزشک و در همان ابتدا بیماری استفاده شود. چون ممکن است باعث تشدید ادم انگشتان دست یا پا شود.
3- استفاده از آستین های مناسب جهت درمان ورم دست زیر نظر پزشک لنفولوژیست اگر ادم خفیفی دارید به مراکز معتبر لنفولوژی مراجعه کنید و توصیه‌های پزشک مربوطه را پیگیری کنید.
استفاده از جوراب یا آستین مخصوص تورم باید در زمان مناسب و زیر نظر پزشک مجرب استفاده شود تا نتیجه درمانی لازم حاصل شود.
4- عدم استفاده از آستین در مرحله‌ای که ادم انگشتان هنوز با درمان کنترل نشده است همانگونه که گفته شد، استفاده از آستین مخصوص تورم نباید به صورت خودسرانه و در همان شزوع ادم استفاده شود.
ابتدا سعی کنید زیر نظر یک پزشک مجرب و یک مرکز درمانی حرفه‌ای در این زمینه قرار گیرید و آموزشهای لازم را دریافت کرده و ادم را به کنترل درآورید و سپس با توصیه پزشک، نسبت به استفاده از این آستین‌ها مخصوص اقدام کنید.
5- یادگیری و انجام ماساژ صحیح لنفاوی زیر نظر مراکز تخصصی مربوطه
ماساژ در درمان و مراقبت تورم دست و پا بسیار تاثیزگذار است؛ به شرط آنکه به صورت صحیح انجام شود. انجام ماساژ نادرست می‌تواند باعث عدم بهبود و یا حتی تشدید تورم شود.
6- انجام ورزشهای مناسب انگشتتان (در ادم انگشتان حرکات متناوب ایستادن بر روی انگشتان پا و در ادم دست استفاده از توپ توصیه میشود)
ورزش صحیح و مناسب یکی دیگر از راهکارهای کنترل و درمان تورم دست و پا است. ورزش مناسب برای تورم پا این است که با بستن بانداژ مناسب روی پنجه پا بلند شید سپس کمی توقف کنید و مجدد پایین بیایید.
با تکرار این کار می‌توانید ادم تجمع یافته در این ناحیه را به راحتی تخلیه کرد. برای ورزش دست نیز، یک توپ متوسط یا یک بالشت را با دست فشار دهید و سپس دست خود را باز کنید تا دست شما ورزش مشت شدن و باز شدن کامل را داشته باشد.
این کار به تخلیه مایعات دست و تقویت عضلات دست شما کمک می‌کند. سعی کنید همیشه و در هر حال، دست شما بی حرکت نماند.
7- انجام فعالیت های روز مره با انگشتان دو دست بدون پوشش بانداژدر هر روز باید به صورت میانگین چندین ساعث بانداژهای دست شما باز باشد.
در این مدت که بانداژ باز است باید حتما اندام متورم شما تحرک داشته باشد. سعی کنید فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید، از تورم دست یا پای خود هراس نداشته باشید و آن را بدون حرکت رها نکنید.
8- استفاده از کفش مناسب با کفی طبی با ارتجاع مناسب و پوشش کامل انگشتان و پشت پا اگر تورم پا دارید کفش درست بپوشید. باید کفش شما در فاز درمانی حتما پشت بسته باشد. پنجه کفش نیز نباید باریک باشد.
در دوره اولیه درمان بیماری سعی کنید کفش‌های طبی با ارتجاع مناسب بپوشید؛ پس از طی یک دوره درمانی و با نظر پزشک می‌توانید مجددا کفش‌های معمولی خود را استفاده کنید.
9- کنترل دوره ای و در صورت لزوم اصلاح آستین و جوراب زیر نظر متخصصین مربوطه سعی کنید به صورت دوره‌ای، زمان استفاده از آستین یا جوراب را بالا ببرید. اوایل درمان 2 تا 3 ساعت از آستین یا جوراب مخصوص تورم استفاده کنید سپس به صورت دوره‌ای زمان استفاده از آستین و جوراب را بالا ببرید.
همچنین با توجه به فرسودگی این وسایل و کاهش ارتجاع در طول زمان و کاهش کارآیی، لازم است در فواصل تعیین شده آستین یا جوراب شما توسط پزشک لنفولوژیست کنترل و در صورت لزوم تعویض شود.
10- کنترل دوره ای و اصلاح روش بانداژ انگشتان در کلینیک های تخصصی لنف ادم سعی کنید در انجام صحیح بانداژ دست و پای خود دقت داشته باشید. بدین معنا که کنترل دوره‌ای داشته باشید و از روش‌های بانداژ صحیح انگشتان در مراکز تخصصی لنف ادم استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: نحوه نگهداری از جوراب و بانداژ کشی در دوران لنف ادم
فیلم‌هایی در زمینه چگونگی انجام بانداژ صحیح وجود دارد که می‌توانید با مراجعه به اینستاگرام خانم دکتر حقیقت، این ویدئوها را تماشا فرمایید.
11- عدم استفاده از جوراب و آستین به مدت طولانی در مواردی که فرد ادم انگشتان دارد.همانگونه که گفته شد در ابتدا روزانه فقط 2 تا 3 ساعت از جوراب و آستین مخصوص استفاده کنید و سپس به صورت دوره‌ای، مدت استفاده را بالا ببرید.
حتی در ادم های شدید انگشتان لازم است استفاده از آستین یا جوراب را تا کنترل کامل ورم انگشتان به تعویق انداخت.
12- ایجاد ارتباط با بدن و یافتن بهترین و موثرترین روش بانداژ انگشتان توسط خود فرد و عدم اتکا به همراهان
در بانداژ کردن انگشتان، به توصیه افراد غیرمتخصص بی‌توجه باشید. سعی کنید بهترین و موثرترین روش بانداژ انگشتان را برای خودتان پیدا کنید؛ در این مسیر فقط از پزشک متخصص مجرب کمک بگیرید.
13- استفاده از تکنیکهای تخصصی درمان ادم انگشتان مثل استفاده از فومهای خاص در مراکز تخصصی لنف ادم
تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی برای درمان ادم وجود دارد؛ مانند استفاده از یک سری فومهای خاص، که می‌توانید با مراجعه به کلینیک‌های تخصصی در زمینه لنف ادم، از این تکنیک‌ها استفاده کنید.
14- عدم اعمال فشار زیاد بر مچ دست و پا در هنگام بانداژ کردن مطابق آموزشهای دریافتی در کلینیک های تخصصی مربوطه همانگونه که تاکید شد، سعی کنید همواره از روش درست برای بانداژ کردن اندام متورم خود استفاده کنید.
شما می‌توانید با دریافت آموزشهای صحیح در این زمینه از کلینیک تخصصی مربوطه، بانداژهایی مناسب با بدن خودتان انجام دهید. در بانداژ هیچگاه مچ خود را نبدید. انتهای بانداژ باید در زیر مچ دست شما باشد.
15- تعویض بانداژهای فرسوده و بدون ارتجاع با بانداژهای با کیفیت مناسب
کیفیت بانداژ شما در نتیجه درمانی شما بسیار پر اهمیت است. بانداژهای نخ کش شده، فرسوده و… در فرایند تخلیه مایعات ممکن است دارای تاثیرگذاری کامل نباشد. هنگامی که باند شما ارتجاع مناسب خود را از دست داد، حتما بانداژ را تعویض کنید.
16- مراجعه زودهنگام به مراکز درمانی مربوطه در صورت مشاهده‌ی عدم تاثیرپذیری درمان
اگر فکر می‌کنید که بانداژ شما، ماساژی که انجام می‌دهید تاثیری در روند درمانی شما ندارد، سعی کنید سریعا به پزشک یا مرکز درمانی مربوطه مراجعه کنید.
ممکن است شما بانداژ یا ماساژ اندام متورم خود را به صورت صحیح انجام نمی‌دهید که نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود! پزشک می‌تواند با آموزش روش‌های درست درمانی، شما را در این مسیر راهنمایی نماید.
سخن پایانی
سعی کنید در مراقبت از اندام متورم شده خود، حساس باشید. در روند درمانی فقط به توصیه‌های پزشک متخصص و مراکز درمانی مجرب و متخصص توجه کنید.
اگردست یا پای شما دچار تورم خفیف شده، نیازی نیست که سریعا به سراغ استفاده از آستین‌ها پیشگیری بروید. می‌توانید با ماساژ و ورزش صحیح، بخش عمده ی تورم بدن خود را برطرف کنید.
در پایان باید گفت برای درمان تورم انگشتان دست و پا؛ باید با یک پزشک خبره، مشورت کنید تا بهترین راهکار را به شما پیشنهاد دهد.
برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید، باید بهترین دکتر درمان تورم انگشتان دست و پا در تهران را انتخاب کنید. ما به شما خانم دکتر شهپر حقیقت را معرفی می‌کنیم. پزشکی با تجربه و با سابقه که در این امر می‌تواند شما را راهنمایی نماید.
