مقدمه
لنف ادم و سرطان تجمع مایع لنفاوی در بافت های چربی زیر پوست است که باعث ایجاد تورم می شود. سرطان و جراحی یا شیمی درمانی و پرتودرمانی ممکن است باعث ایجاد لنف ادم شود. در این مقاله به بررسی اینکه لنف ادم چه زمانی ممکن است اتفاق بیفتد و چه چیزی باعث ایجاد آن می شود میپردازیم.
لنف ادم پس از سرطان چیست؟
لنف ادم به شرایطی گفته می شود که به دلیل تجمع مایع لنفاوی در بدن، تورم ایجاد می شود. لنف ادم معمولا در بازوها یا پاها اتفاق می افتد، اما می تواند در سایر قسمت های بدن نیز رخ دهد. گاهی اوقات این تورم به سرعت ایجاد می شود یا ممکن است در طی چند ماه به آرامی ایجاد شود.
چه چیزی باعث ایجاد لنف ادم می شود؟
لنف ادم می تواند ناشی از سرطان یا روش های درمان سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی باشد. گاهی اوقات یک تومور سرطانی می تواند به اندازه ای بزرگ شود که سیستم لنفاوی را مسدود کند. جراحی برای برداشتن سرطان ممکن است غدد لنفاوی یا برخی از عروق حامل مایع لنفاوی را نیز حذف کند یا آسیب بزند. همین موضوع می تواند باعث تجمع مایع در بافت های اطراف شود.
پرتو درمانی هم می تواند به عروق لنفاوی آسیب برساند و در نتیجه مایع لنفاوی بیش از حد در بافت ها ایجاد شود. تجمع این مایعات اضافه، باعث لنف ادم و سرطان می شود.
درباره ارتباط لنف ادم و سرطان باید گفت که خیلی از بیماران بعد از عمل جراحی دچار لنف ادم می شوند. این ادم لزوما به دلیل جراحی یا برداشتن غدد لنفاوی نیست، بلکه یکی از دلایل مهم آن ضعف عضلات است که با کاهش انقباضات عضلانی، میزان هدایت مایع لنف را کاهش می دهد.
گاها بیمار به دلیل دردی که در ناحیه مورد جراحی دارد، اندام درگیر(مثلا دست) را خیلی جابه جا نمی کند و یا بالا نمی برد. همین موضوع باعث ایجاد یا تشدید ادم می شود.
میزان بروز لنف ادم در بیمارانی که دچار سرطان پستان شده اند چقدر است؟
به طور متوسط، 25 تا 30 درصد خانم های مبتلا به سرطان پستان ممکن است به میزان متفاوتی از لنف ادم مبتلا شوند. یادتان باشد که همه ی افراد پس از جراحی پستان در معرض ابتلا به لنف ادم هستند، اما شدت آن بسته به مشخصات بیماری، وسعت جراحی و انواع درمانهای کمکی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی و هورمون تراپی در افراد مختلف متفاوت است. سبک زندگی هر فرد هم عامل موثری در ایجاد یا تشدید ادم لنفاوی می باشد.
مطالعه بیشتر: درمان لنف ادم در فاز حاد
پیشگیری و کنترل لنف ادم در سرطان
در موضوع لنف ادم و سرطان باید گفت؛ افرادی که تحت عمل جراحی برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل قرار گرفته اند باید از فعالیت هایی که فشار زیادی بر بازوی آسیب دیده وارد می کند خودداری کنند. پیشگیری از لنف ادم و اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از آسیب و عفونت عبارتند از:
رعایت بهداشت مناسب در لنف ادم و سرطان
پوست بازوی آسیب دیده را هر روز تمیز کنید و از لوسیون استفاده کنید. خشک کردن بازو را با ملایمت انجام دهید.
زخم ها را با آب و صابون تمیز کنید و سپس از پماد آنتی باکتریال و یک پانسمان استریل استفاده کنید.
ورزش های تناسب اندام در لنف ادم و سرطان
ابتدا با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید و ورزش های مناسب شرایط خود را دریافت کنید. سپس روزانه و به طور منظم، به انجام این فعالیت ها بپردازید. یک رژیم غذایی متعادل و کم سدیم داشته باشید.
انقباضات عضلانی مناسب، یکی از فاکتورهای کلیدی در کاهش ادم است. این انقباضات یکی از بهترین نیروهای طبیعی موجود در بدن فرد است که می تواند باعث تخلیه مایع لنفاوی اضافی شود.
رعایت احتیاط در فعالیت های روزمره
از انگشتان خود در برابر سوزن و اجسام تیز محافظت کنید. هنگام دوخت از انگشتانه استفاده کنید.
از حرکات شدید مانند مالش دادن، کشیدن یا هل دادن بازوی آسیب دیده خودداری کنید.
هنگام اصلاح زیر بغل از ریش تراش برقی استفاده کنید.
پوشیدن لباس مناسب
هنگام باغبانی و هنگام استفاده از مواد شوینده قوی خانگی از دستکش استفاده کنید.
از لباس خواب یا لباس هایی با سرآستین های کشسان استفاده نکنید.
کیف دستی یا بسته های سنگین خود را با دست سالمتان حمل کنید.
خودداری از آسیب در لنف ادم و سرطان
تمام تزریقات و آزمایش های خون را در دست سالم انجام دهید.
از گذاشتن چیزهای بسیار گرم یا سرد مانند پدهای گرم کننده یا کیسه های یخ روی بازوی آسیب دیده خودداری کنید.
هر گونه علائم عفونت مانند قرمزی، درد، گرما، افزایش تورم یا تب را فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
با پزشک خود در مورد اقداماتی که می توانید برای جلوگیری از بروز لنف ادم انجام دهید صحبت کنید. اگر لنف ادم ایجاد شد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اقداماتی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید.
علائم لنف ادم چیست؟
این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بازو، پا یا سایر قسمت‌های بدن شما در ابتدا کمی ورم می کند، اما با گذشت زمان این ورم بیشتر می‌شود.
- پوست در ناحیه متورم سفت شده و گاهی اوقات احساس سوزن سوزن شدن دارد.
- بازو یا پای مبتلا به لنف ادم احساس سنگینی می کند.
- پوست ضخیم یا حالت چرمی پیدا می کند.
- لنف ادم و سرطان: اگر بعد از درمان سرطان متوجه تورم شدید، با پزشک خود در مورد علت لنف ادم و سرطان و بهترین روش درمان آن صحبت کنید.
لنف ادم می تواند باعث چه مشکلات سلامتی شود؟
لنف ادم خطر ابتلا به عفونت در ناحیه متورم را افزایش می دهد. این به این دلیل اتفاق می افتد که سلول هایی که از عفونت جلوگیری می کنند نمی توانند به آن قسمت از بدن شما برسند.
زخم ها ممکن است در قسمتی از بدن که لنف ادم دارد کندتر بهبود یابد.
ممکن است به خاطر وجود لنف ادم احساس ناراحتی، افسردگی، خجالت یا عصبانیت کنید.
ممکن است مفاصل قسمت ورم کرده احساس سفتی یا درد داشته باشند.
مراحل مختلف لنف ادم
پزشک تشخیص می دهد که لنف ادم شما در کدام مرحله قرار دارد و بر این اساس، درمان را انتخاب می کند. بسته به نحوه پیشرفت تورم، لنف ادم در یکی از مراحل زیر دسته بندی می شود:
مرحله 1: جریان غیر طبیعی در سیستم لنفاوی. بدون علامت و نشانه
مرحله 2: تجمع مایع همراه با تورم. تورم با بالا بردن اندام درگیر برطرف می شود. فشار روی ناحیه ممکن است فرورفتگی ایجاد کند
مرحله 3: تورم دائمی که با بالا بردن اندام درگیر برطرف نمی شود. فشار دادن روی ناحیه درگیر فرورفتگی ایجاد نمی کند. تغییرات در پوست همراه با زخم و ضخیم شدن
مرحله 4: عضو درگیر بزرگ می شود و تغییر شکل می دهد، ضخیم شدن پوست و جای زخم گسترده
جمع بندی
در جمع بندی مطلب لنف ادم و سرطان باید گفت؛ لنف ادمی که پس از جراحی ایجاد می شود، ابتدا باید توسط یک متخصص بررسی شود و پروسه ی درمانی مناسب برای آن تجویز شود.
لنف ادم با اقداماتی نظیر فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی مناسب و انجام ماساژهای مخصوص تا حد زیادی برطرف می شود. اگر وزنتان بالا است، باید سعی کنید در اولین فرصت وزن خود را پایین بیاورید تا احتمال بروز لنف ادم کمتر شود.
در صورتی که با اقدامات معمول لنف ادم کاهش پیدا نکند، معمولا پزشک پیشنهاد انجام جراحی را می دهد. با انجام جراحی مایع لنفاوی اضافه تخلیه شده و تورم کاهش می یابد.
یادتان باشد که درمان لنف ادم باید همگام با درمان اختلالات اسکلتی عضلانی انجام شود.
دکتر حقیقت با استفاده از ورزش ها و متدهای مناسب و به روز، به بیماران کمک می کنند تا از عوارض رنج آور لنف ادم رهایی پیدا کنند.
