عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم

یکی از سوالاتی که برای بسیاری از افراد مبتلا به لنف ادما پیش می آید، این است که عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم چیست؟ آیا در هنگام انجام درمان های سرطان می توان به درمان لنف ادم نیز پرداخت؟ آیا باید درمان لنف ادم را تا بعد از تمام شدن فرایند درمان سرطان به تعویق انداخت؟ در این مقاله قصد داریم به سوالاتی درباره انجام همزمان درمان لنف ادم با درمان های سرطان پاسخ دهیم.

شایع ترین علت بروز لنف ادم، لنف ادم ناشی از جراحی سرطان است. البته گاهی ممکن است لنف ادم ثانویه در اثر پیشرفت خود بیماری سرطان به وجود آید. در واقع، ماهیت بیماری سرطان به گونه ای است که به بافت های اطراف و مخصوصا سیستم لنفاوی دست اندازی می کند. به طوری که مدتی پس از شکل گیری سرطان در بدن، امکان حمله سلول های تومور به غده های لنفاوی پستان، زیر بغل و یا کشاله ران (در اثر وجود سرطان های ناحیه شکم) وجود دارد. به این ترتیب، خود بیماری سرطان می تواند مسیرهای لنفاوی را تحت تاثیر قرار داده و عملکرد سیستم لنفاوی را مختل نماید.

درمان های سرطان نیز عامل دیگری است که در ایجاد اختلال عملکرد سیستم لنفاوی نقش اساسی خواهند داشت. به طوری که در افراد مستعد، معمولا پس از چند جلسه شیمی درمانی یا رادیوتراپی، امکان بروز لنف ادم وجود دارد. اما سوال اصلی که در این جا مطرح می شود آن است که درمان ها و جراحی سرطان چگونه بر عملکرد سیستم لنفاوی تاثیر می گذارند؟ در ادامه به بررسی دقیق تر عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم خواهیم پرداخت.

عوارض جراحی سرطان و تاثیر آن بر لنف ادم

عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم از چه نظر اهمیت دارد؟ بیماری سرطان یک بیماری پیشرونده است که معمولا به سیستم لنفاوی و مسیرهای لنفی حمله می کند. همین مساله منجر به پخش شدن سلول های سرطانی در بدن شده و درمان بیماری را سخت تر خواهد کرد. تشخیص درگیر شدن سیستم لنفاوی با بیماری سرطان، از طریق پاتولوژی و بررسی آزمایش های مختلف انجام می گیرد.

وقتی سرطان به سیستم لنفاوی نفوذ می کند، عملکرد آن را مختل خواهد کرد. این یعنی غدد و عروق لنفاوی که تا این لحظه به جمع آوری و انتشار مایع لنف در بدن می پرداخته اند، از این به بعد باید بخشی از وقت خود را صرف مبارزه با سلول های سرطانی کنند. به این ترتیب، غدد لنفاوی نیز با بیماری درگیر خواهند شد و سیستم ایمنی بدن تضعیف می گردد.

از سوی دیگر، درمان های سرطان نیز می توانند بر فعالیت های سیستم لنفاوی تاثیر بگذارند. انجام جراحی، مصرف داروهای شیمی درمانی و انجام رادیوتراپی از روش های اصلی درمان سرطان محسوب می شوند. هر یک از این درمان ها با ایجاد تغییر در عملکرد سیستم لنفاوی، احتمال بروز لنف ادم را افزایش خواهند داد. به این ترتیب، می توان عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم را به خوبی توجیه نمود.

فرض کنید بیماری سرطان در بدن فرد بروز کرده و پیشرفت هایی داشته است. با این حال، هنوز لنف ادم در هیچ ناحیه ای از بدن شکل نگرفته است. پس از تشخیص بیماری، فرد درمان خود را آغاز می کند. درمان های سرطان شامل جراحی توده، شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا ترکیبی از آن ها خواهد بود. اما حال باید دید که تاثیر درمان سرطان بر لنف ادم در هر یک از روش های درمانی چگونه است.

عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم

در اثر جراحی ممکن است به رگ ها و مسیرهای لنفاوی آسیب وارد شود و حتی بخشی از غدد لنفاوی نیز از بدن خارج گردند. که این یکی از مهم ترین عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم است.  در این صورت بسته به محل بروز سرطان، احتمال لنف ادم در قفسه سینه، ناحیه لگن و یا دست ها افزایش می یابد.

عوارض شیمی درمانی بر لنف ادم

در مواقعی که فرد با داروهای شیمی درمانی و رادیوتراپی تحت درمان قرار می گیرد نیز احتمال بروز لنف ادم افزایش می یابد. علت این مساله تاثیری است که داروهای دریافت شده بر قسمت های مختلف بدن می گذارند.

به طور کلی، داروهای شیمی درمانی عمدتا بر روی مکانیسم سوخت و ساز سلول های سرطانی تاثیر خواهند داشت. به این معنا که این داروها متابولیسم سوخت و ساز سلول های سرطانی را تغییر می دهند. در نتیجه سلول از بین رفته و یا رشد آن متوقف خواهد شد. طبیعتا در این روند ممکن است کمی به سلول های طبیعی آسیب زده شود.

از سویی غدد لنفاوی که تا پیش از ورود داروهای شیمی درمانی به بدن، عملکردی مناسب داشته اند، با ورود این داروها ممکن است دچار کندی عملکرد شوند. ناگفته نماند که برخی از داروها عملا به غدد و عروق لنفاوی آسیب های جدی وارد می کنند. یکی از داروهایی که آسیب آن به سیستم لنفاوی در مطالعات زیادی تایید شده است، داروهای گروه تاکسن (taxane-based) هستند.

عوارض این نوع دارو بر بدن به حدی است که گاه می تواند منجر به بروز فیبروزهای بافتی شدید گردد. برای مثال، بیمار پس از شروع درمان، متوجه تغییرات بافتی در بدن خود می شود و متوجه نوعی سفت شدگی در برخی اندام ها مانند دست ها خواهد شد. با این توضیحات، عوارض شیمی درمانی سرطان بر لنف ادم (شامل ایجاد و یا تشدید آن) کاملا قابل توجیه خواهد بود.

عوارض رادیوتراپی بر لنف ادم

درمان رادیوتراپی عبارت است از سوزاندن سلول های سرطانی که در اثر درمان از بین نرفته و در جای خود باقی مانده اند. این درمان به صورت موضعی اعمال شده و عمدتا در ناحیه پستان و زیر بغل انجام می گیرد. هنگامی که فرد تحت درمان با رادیوتراپی قرار می گیرد، پوست و بافت های زیرجلدی دچار آسیب و سوختگی خواهند شد.

در این بین ممکن است قسمت هایی از سیستم لنفاوی شامل غدد و عروق نیز دچار آسیب گردند. بنابراین، گاهی در افرادی که تحت درمان با رادیوتراپی قرار می گیرند، ممکن است عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم به وضوح مشاهده شود.

انجام درمان با وجود عوارض درمان سرطان

• آیا با وجود عوارض جراحی سرطان، باز هم انجام این درمان مجاز است؟

حال که به عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم پی بردیم، ممکن است این سوال مطرح شود که آیا استفاده از روش های درمانی با این همه عارضه همچنان مجاز است؟ در واقع، آیا استفاده از روش های درمانی سرطان منطقی است؟

پاسخ بله است. در واقع، پروتکل های درمان بیماری سرطان که تا به امروز طراحی و اجرا شده اند، منفعت بسیاری برای بیمار داشته اند. در علم پزشکی هر فرایند درمانی که احتمال سودرسانی آن به بیمار بیش از عوارض حاصل از آن باشد، برای درمان به کار گرفته می شود. در مورد بیماری سرطان نیز همین مساله صدق می کند.

در واقع، شخصی که به سرطان پستان، سرطان های ناحیه لگنی و یا هر بیماری که دارای روند درمانی مشخصی است مبتلا می شود، باید از روش های استاندارد درمانی تعیین شده استفاده نماید. این کار به او کمک می کند تا زنده بماند و زندگی خود را از سر بگیرد.

در این بین برای رفع عوارض جراحی سرطان نیز می توان از نظر متخصصین و یک تیم درمانی کمک گرفت. برای بررسی عوارض سرطان بر لنف ادم نیز انجام یک درمان گروهی برای شخص بیمار می تواند عوارض جراحی سرطان را جبران کند.

دقت کنید که همه آنچه گفته شد، برای همه بیماران صدق نمی کند. در واقع، برخی افراد بدون اینکه با مشکلات حاصل از عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم روبرو شوند، درمان سرطان را به اتمام می رسانند. فاکتورهایی نظیر مقاومت عروق لنفاوی در بروز عوارض جراحی سرطان اهمیت فراوانی دارند. هر چه رگ ها مقاوم تر باشند، تاثیر دارو و رادیوتراپی بر آن ها کمتر خواهد بود و آسیب کمتری نیز ایجاد خواهد شد.

زمان اقدام برای درمان سرطان و جلوگیری از عوارض جراحی سرطان

وقتی فرد درمان سرطان را آغاز کند، ممکن است بعد از چند جلسه ابتدایی متوجه ورم دست ها و پاهای خود بشود. این ورم معمولا با ایجاد حالت سنگینی در عضو آسیب دیده همراه است. اما سوال مهم این است که آیا باید درمان لنف ادم را تا بعد از درمان سرطان به تعویق انداخت؟ آیا پزشک معالج مجوز انجام درمان لنف ادم را به بیمار می دهد؟

نکته ای باید به آن دقت کنید این است که همواره باید برای درمان بیماری های خود به دنبال بهترین متخصصان باشید. اما در هر حال، بسیاری از پزشکان متخصص در حوزه های مختلف پزشکی، دانش لنفولوژی ناکافی دارند.

بنابراین، انجام کار تیمی در این گونه موارد می تواند حفظ و یا بهبود سلامت جسمی بیمار را تضمین نماید. یعنی بهتر است برای رفع عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم، یک پزشک لنفوتراپیست معتبر و مجرب در کنار پزشک متخصص معالج، در فرایند درمان بیمار شرکت داشته باشد.

فردی که داروی شیمی درمانی را دریافت می کند ممکن است پس از جلسه اول و دوم دچار ورم عضو شود. در چنین شرایطی اگر در رفع عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم سهل انگاری صورت گیرد، پس از هر جلسه لنف ادم تشدید شده و آزار دهنده تر خواهد شد. این مساله در رادیوتراپی نیز اهمیت دارد. یک پوست آسیب دیده که هر بار شدت تخریب آن بیشتر می شود، ممکن است نتواند ادامه درمان را طاقت بیاورد.

بنابراین، پس از 15 تا 20 جلسه درمانی، ممکن است درمان سرطان متوقف شود و خطرات جدی سلامت بیمار را تهدید کند. بهترین کار برای رفع عوارض جراحی بر لنف ادم، همراهی یک پزشک لنفوتراپیست با بیمار است و همراهی دو درمان با هم است.

درمان عوارض حاصل از تاثیر درمان سرطان بر لنف ادم

در گام اول باید به یک پزشک لنفوتراپیست مجرب مراجعه نمود تا در همه قسمت های بدن معاینات لازم انجام گیرد. کشاله ران، زیر بغل، پستان و قفسه سینه اصلی ترین قسمت هایی هستند که غدد لنفاوی و اقع در آن ها باید مورد بررسی قرار گیرند. پزشک باید تمامی تغییرات بافتی یا فیبروزهای احتمالی را بررسی کرده و جزییات را یادداشت نماید.

این کار به لنفوتراپیست کمک می کند تا تنها قسمت های مجاز را ماساژ دهد و از دستکاری قسمت های آسیب دیده خودداری کند. بهتر است بدانید که در اغلب موارد، همزمانی درمان لنف ادم شامل ماساژهای تخصصی لنف ادم (MLD) با درمان های شیمی درمانی و رادیوتراپی، باعث می شود تا از اثرات سوء درمان های سرطان بر لنف ادم جلوگیری شود.

عوارض ماساژ درمانی لنف ادم

• آیا ماساژ درمانی لنف ادم انتشار بیماری سرطان را تشدید می کند؟

یکی از فرضیه هایی که در بحث تاثیر درمان سرطان بر لنف ادم مطرح می شود، افزایش احتمال انتشار یا متاستاز سرطان به نواحی دیگر بدن است. در واقع، برخی گمان می کنند که ماساژ درمانی باعث می شود تا سلول های سرطانی از طریق عروق لنفاوی در بدن جا به جا شده و متاستاز نمایند. حال باید دید آیا این فرضیه درسته است؟

در سال های خیلی دور، دانشمندان با انجام آزمایش های حیوانی و انسانی متوجه شدند که انجام ماساژ تخصصی لنف ادم نه تنها متاستاز را افزایش نمی دهد، بلکه با بهبود گردش مایع لنف، سیستم ایمنی بدن را تقویت خواهد کرد.

گاهی نیز ممکن است با این فرضیه روبرو شوید که آیا با وجود فشار وارد بر سلول های سرطانی در حین ماساژ، امکان تغییر ساختار متابولیسمی سلول و انتشار بیشتر سرطان در بدن وجود دارد یا خیر؟

لازم است بدانید که ماساژ تخصصی لنف ادم، هیچ شوک یا ضربه ای به بدن وارد نمی کند. این نوع ماساژ به آرامی انجام گرفته و تاثیری بر سوخت و ساز سلول نخواهد داشت. در این مورد نیز انجام ماساژ تخصصی لنف ادم (MLD) نوعی محافظت ایجاد خواهد کرد. یعنی با بهبود خونرسانی و اکسیژن رسانی بافت، سیستم ایمنی بدن قوی تر شده و همچنان فعال باقی می ماند.

با از دید دکتر شهپر حقیقت، وجود مطالعات متعدد حیوانی و انسانی در این زمینه، نگرانی بیماران و درمانگران را نسبت به اثرات منفی ماساژ درمانی رفع می کند. البته با این شرط که ماساژ درمانی زیر نظر یک پزشک لنفوتراپیست معتبر و مجرب انجام گیرد.

ماساژ لنف ادم و رفع عوارض جراحی سرطان

• آیا برای رفع عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم باید غدد لنفاوی را به طور مستقیم ماساژ داد؟

به طور کلی، عمده عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم در نواحی ای است که تحت جراحی یا رادیوتراپی قرار گرفته اند. لازم است بدانید که برای رفع عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم، به هیچ عنوان نباید مناطق آسیب دیده مثل غدد لنفاوی منطقه جراحی شده را دستکاری کرد.

در اصل، مناطق سالم به کمک ماساژ تخصصی لنف ادم آماده می شوند تا مایع لنف از قسمت های آسیب دیده به این مناطق هدایت شود. جزییات این گونه روش های درمانی تنها باید زیر نظر یک پزشک لنفوتراپیست بررسی و تایید گردد.

درمان لنف ادم حین سرطان

• نحوه عملکرد پزشک لنفوتراپیست در درمان لنف ادم حین درمان سرطان چگونه است؟

همراهی یک پزشک لنفوتراپیست با بیمار در حین انجام شیمی درمانی، به پیشرفت بهتر درمان و کاهش عوارض ناشی از آن کمک می کند. پزشک لنفوتراپیست در برخورد با آسیب های پوستی و یا فیبروزهای بافتی، بهترین تصمیم گیری را انجام می دهد. برای مثال، ممکن است لازم باشد مراقبت های پوستی شدید تری انجام گیرد و یا نحوه بستن بانداژ تغییر کند.

گاهی در اثر پیشرفت لنف ادم، شانه دچار محدودیت حرکتی خواهد شد. از دید دکتر شهپر حقیقت، در چنین مواقعی پزشک لنفولوژیست باید به کمک تکنیک های تخصصی فیزیوتراپی، این محدودیت ها را برطرف نماید. این مساله برای افرادی که تحت درمان با رادیوتراپی قرار می گیرند، بسیار اهمیت خواهد داشت. زیرا محدودیت های حرکتی و افزایش حجم بافت، عملا مانع از نتیجه بخشی درمان خواهند شد.

شدت لنف ادم ایجاد شده در افرادی که تحت جراحی قرار گرفته اند به وزن فرد، ظرافت عروق لنفاوی و وسعت جراحی بستگی خواهد داشت. دریافت درمان های غیراصولی نیز به شدت بر این مساله تاثیر گذار خواهد بود. بنابراین، به هیچ عنوان به افراد غیرحرفه ای که مدارک معتبر پزشکی نداشته و دوره های درمانی تخصصی را پشت سر نگذاشته اند، اعتماد نکنید. که تا حد ممکن از عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم جلوگیری کنید.

جمع بندی

انجام همزمان درمان لنف ادم با درمان های سرطان اهمیت فراوانی دارد. در پاسخ به این سوال که عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم چیست می توان گفت که هم بیماری سرطان و هم روش های درمانی آن می توانند تاثیر منفی بر سیستم لنفاوی داشته باشند.

برای درمان سرطان و رفع عوارض جراحی سرطان بر سیستم لنفاوی، بهتر است یک پزشک لنفوتراپیست معتبر در حین درمان با بیمار همراه شود.
به تعویق انداختن درمان لنف ادم تا پایان دوره درمانی سرطان، منجر به افزایش حجم فیبروز بافتی می شود؛ لذا ضمن پاسخدهی ضعیف تر به درمان لنف ادم، ممکن است ادامه درمان سرطان را نیز مختل نماید.

بر اساس تحقیقات معتبر علمی، ماساژ درمانی تخصصی لنف ادم نه تنها منجر به انتشار بیشتر بیماری نمی شود بلکه به گردش مایع لنف و تقویت سیستم ایمنی بدن نیز کمک خواهد کرد.

برای ماساژ درمانی تخصصی لازم است همه قسمت های بدن شامل کشاله ران، زیر بغل، قفسه سینه و تنه تحت ماساژ توسط یک لنفوتراپیست مجرب قرار گیرند. این کار به هدایت بهتر مایع لنف به قسمت های سالم کمک خواهد کرد.

لنف ادم یکی از ناهنجاری هایی است که ممکن است در اثر بروز اشکالاتی در سیستم لنفاوی به وجود آید. امروزه پیشگیری از لنف ادم از مباحث مهم پزشکی به حساب می آید؛ زیرا در هر حال، پیشگیری از هر نوع اختلال و بیماری می تواند از درمان آن ساده تر انجام گیرد و در مورد لنف ادم، اثربخشی بیشتری به همراه دارد. در همین رابطه دعوت میشه از شما تا حتما مقاله جلوگیری از لنف ادم رو مطالعه بفرمایین.

منبع: اینستاگرام  دکتر حقیقت