درمان لنف ادم به دو مرحله حاد و نگهدارنده تقسیم میشود که هر کدام نیازمند رویکردهای خاص خود هستند. در فاز حاد، هدف اصلی کاهش سریع التهاب و تورم است تا از بروز فیبروز و عوارض احتمالی پیشگیری شود. این مرحله از درمان لنف ادم باید تحت نظر متخصص و در محیط کلینیک انجام گیرد، زیرا نیاز به تکنیکهای پیشرفتهای مانند درناژ لنفاوی دستی (MLD)، باندپیچی فشاری چندلایه و فشردهسازی پنوماتیک متناوب (IPC) دارد که همگی نیازمند دقت و نظارت دقیق هستند.
اهمیت مراجعه به کلینیک در فاز حاد لنف ادم
بعد از تشخیص لنف ادم، مراجعه به یک کلینیک تخصصی برای دریافت درمانهای تخصصی و مداخله بهموقع، به ویژه در فاز حاد بسیار حیاتی است. در این مرحله، درمان سریع و دقیق میتواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدیتر جلوگیری کند. پزشکان متخصص با استفاده از روشهای علمی و تجهیزات تخصصی میتوانند بهترین درمانها را برای کاهش التهاب، ورم و بهبود عملکرد سیستم لنفاوی توصیه کنند.
درمان لنف ادم حاد در کلینیک
همان طور که گفته شد، درمان لنف ادم در فاز حاد، باید در یک کلینیک مجهز و زیر نظر مراقبین بهداشتی ماهر انجام گیرد؛ فرآیند درمان این بیماری در فاز حاد، به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- علت ورم
- جنس ورم
- میزان سفتی ورم
- میزان وسعت و گستردگی ورم
- نوع بافت بدن بیمار
- میزان بافت های چربی موجود در ناحیه
- میزان بافت فیبروز موجود در ناحیه
اهمیت این فاکتورها نشان می دهد که هر بیمار، به لنف ادم خاص خود دچار می شود؛ بنابراین، پزشک لنفولوژیست باید قبل از هر چیز شخص بیمار را با همه جزییات خاص خود معاینه کرده و فرایند درمانی مخصوص او را برنامه ریزی کند. با این حال، یک قاعده نسبتا کلی وجود دارد، که بر اساس آن بیمار مبتلا به لنف ادم، برای انجام درمان فاز حاد خود، باید بین 2 تا 4 هفته در کلینیک حضور داشته باشد.
روشهای درمانی اصلی در فاز حاد لنف ادم
درمانهای مختلفی برای مدیریت و کاهش ورم لنفاوی وجود دارد، که هر کدام نقش ویژهای در بهبود جریان لنف و کاهش تجمع مایع میان بافتی دارند. در این میان، روشهایی مانند درناژ لنفاوی دستی (MLD)، باندپیچی فشاری چندلایه و فشردهسازی پنوماتیک متناوب (IPC) بهعنوان تکنیکهای اصلی شناخته میشوند، که در ادامه هر یک را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد:
درناژ لنفاوی دستی (MLD)
این روش شامل ماساژ ملایم و تکنیکهای خاص است که هدف آن تحریک جریان لنف و کاهش تجمع مایع در بافتها است. در فاز حاد، درناژ لنفاوی دستی باید با دقت انجام شود تا از تحریک بیش از حد و آسیب به بافتها جلوگیری گردد.
باندپیچی فشاری چندلایه
این روش شامل استفاده از باندهای فشاری با لایههای مختلف است که به کاهش ورم کمک کرده و از تجمع مایع لنفی در نواحی متورم جلوگیری میکند. این تکنیک باعث بهبود گردش لنف و کاهش التهاب میشود.
فشردهسازی پنوماتیک متناوب (IPC)
در این روش از دستگاههای خاصی استفاده میشود، که بهطور متناوب بر عضو درگیر، فشار وارد میکنند تا مایع لنف از ناحیه متورم تخلیه شود. این روش در برخی افراد مانند موراد فیبروز بافت یا ورم قاعده اندامها (بازو و ران) یا ناحیه تناسلی ممنوع بود و حتما استفاده از این ابزار باید با راهنمایی پزشک لنفولوژیست باشد تا ایجاد عارضه نکند.
هدف مراقبین بهداشتی در فاز حاد درمان لنف ادم چیست؟
شکل دهی به بدن بیمار مبتلا به لنف ادم یک هنر به حساب می آید! در واقع، فردی که در اثر ورم بیش از حد دچار ظاهر ناخوشایندی شده است، باید دوباره به اندام خود فرم مناسبی دهد؛ دست ها، پاها و قوزک های ورم کرده باید بتوانند دوباره فرم زیبایی به خود بگیرند. این کار را مراقبین بهداشتی در فاز حاد درمان لنف ادم، از طریق ماساژهای تخصصی و بانداژهای مخصوص انجام می دهند.
در درمان لنف ادم در فاز حاد ، هر بار که بیمار به کلینیک مراجعه می کند، درمانگران بانداژ وی را با تغییرات هر چند نامحسوس تعویض می کنند. تنوع در تکنیک بانداژ اعضای ورم کرده بدن، هم برای کاهش همه جانبه ورم لنفاوی مفید است و هم در شکل گیری اندام نقش موثری ایفا می کند.
در واقع، شاید حتی شخص بیمار نیز متوجه ایجاد تغییر در بستن بانداژ نشود؛ اما لنفوتراپیست با تغییر نحوه بانداژ به شکل گیری بهتر اندام کمک می کند. بنابراین، بانداژ نواحی دارای ورم نوعی هنر محسوب می شود که نباید آن را دست کم گرفت. تمامی این کارها باید طی 2 تا 3 هفته و در کلینیک انجام گیرد تا ورم اولیه کم شده و فرد به حالت تثبیت نسبی برسد.
مداخلات دارویی و نقش ضدالتهابها در کنترل لنف ادم حاد
تا این زمان هیچ دارویی که موجب درمان لنف ادم و بهبود آن شود مجوز و تائیدیه علمی دریافت نکرده است و قابل توصیه نمی باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نقش داروها در درمان لنف ادم، میتوانید بر روی متن لینک شده کلیک کنید و مقاله مربوط به این موضوع را مطالعه نمایید.
مراقبتهای پوستی در بیماران مبتلا به لنف ادم حاد
در بیماران مبتلا به لنفادم، مراقبت از پوست ناحیه متورم اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا حساسیت پوست در این نواحی افزایش مییابد. استفاده از کرمها و لوسیونهای مرطوبکننده و ترمیمکننده برای حفظ رطوبت پوست عضو مبتل به لنف ادم، بسیار ضروری است. همچنین، جلوگیری از آسیبهای فیزیکی و اجتناب از محصولات شیمیایی تحریککننده به پیشگیری از عفونت کمک میکند. خاطرتان باشد، نظارت دقیق بر علائم عفونت نیز، بسیار مهم است.
چرا دقت در فاز حاد درمان لنف ادم مهم است؟
فاز حاد درمان لنف ادم را با تشخیص و تایید اختلال لنفاوی از سوی پزشک لنفولوژیست می توان آغاز کرد. در این فاز ممکن است در ظاهر این گونه به نظر برسد که درمان ورم با سرعت قابل قبولی پیش می رود؛ اما لازم است بدانید که فرایند کاهش ورم بسیار سخت و حساس خواهد بود؛ زیرا پاسخ هر بیمار به درمان، کاملا به وضعیت بافت ها و اندام های بدن او بستگی دارد.
درمانگر در ابتدای درمان، با استفاده از بانداژ و وسایل مختلف، بافت های بدن بیمار را می سنجند؛ برای مثال، ممکن است یک دست بیمار، با یک بانداژ به خوبی جواب دهد اما پای همان شخص پاسخ درمانی مناسب را به آن بانداژ ندهد. تشخیص اینکه استفاده از چه مواد و وسایلی برای بیمار مناسب تر است نیز در همین بازه زمانی انجام می گیرد.
این گونه مسائل توسط مراقبین بهداشتی باید کاملا تشخیص داده شود تا درمان لنف ادم بیمار به بهترین شکل نتیجه بدهد. فرایند یاد شده زمان زیادی می طلبد و لازم است بیماران نیز صبوری کافی داشته باشند تا بهترین روند درمان لنف ادم برای آن ها اجرا گردد.
آیا فاز حاد درمان لنف ادم حتما باید در کلینیک انجام شود؟
برای پاسخ کوتاه به این سوال باید گفت بله. در واقع، بیماری که ابتلا به لنف ادم او از سوی پزشک لنفولوژیست تایید شده است، باید خیلی زود درمان خود را آغاز کند. شروع درمان لنف ادم یعنی آغاز فرایندی که از بیشتر شدن ورم اعضا جلوگیری می کند؛ بنابراین، بسیار اهمیت دارد که این فرایند توسط افراد حرفه ای و کارآزموده یعنی همان تیم درمان لنف ادم انجام گیرد.
فرایند درمان لنف ادم در فاز حاد به این صورت است که ابتدا از پیشرفت ورم پیشگیری می کند و به تدریج وضعیت بیمار را به حالتی پایدار نزدیک خواهد کرد. در ابتدای درمان لنف ادم، شخص بیمار نمی تواند بانداژ، ماساژ و استفاده از وسایل درمانی را با دقت و حساسیت یک لنفوتراپیست انجام دهد. لازم به توجه است که عدم ماساژ صحیح و بانداژهای لنف ادم و حتی ورزش های بدون آموزش لازم و علمی، گاهی آسیب های جبران ناپذیری به عضو مبتلا وارد می سازند و مراحل بعدی درمان را بسیار دشوار می کنند.
بنابراین، حتما لازم است در اوایل شروع درمان لنف ادم، یک فرد آموزش دیده و ماهر این کارها را انجام داده و در همان حین به بیمار نیز آموزش های لازم را ارائه دهد. به محض اینکه کاهش ورم به یک مرحله قابل قبولی برسد، فرد می تواند فاز بعدی درمان را با یک بانداژ ساده تر در منزل انجام دهد.
عوارض احتمالی ناشی از عدم درمان لنف ادم حاد
لنفادم حاد در صورت عدم درمان یا مدیریت صحیح، میتواند منجر به عوارض جدی شود! آگاهی از این عوارض برای پیشگیری و درمان بهموقع این بیماری بسیار ضروری است. از جمله عوارض ناشی از عدم درمان لنف ادم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سفتی بافت و فیبروز؛ عدم درمان یا درمان نامناسب میتواند منجر به تشکیل بافتهای سفت فیبری و در بافتها شود که موجب بدتر شدن علائم و محدودیت در حرکت و عملکرد اندام متورم میشود.
- عفونتهای پوستی؛ با توجه به آسیب به سیستم لنفاوی، خطر عفونتهای پوستی و آبسهها نیز افزایش مییابد.
- تشدید ورم؛ عدم درمان صحیح و بهموقع میتواند به تشدید ورم و افزایش فشار بر بافتها و اندام متورم منجر شود.
- تشکیل بافت چربی؛ مایع لنف خاصیت تولید چربی دارد و تجمع آن در فضای بین بافتی می تواند منجر به افزایش بافت چربی در این نواحی شود که درمان را با مشکل روبرو می کند.
نکات مهم و توصیههای پیشگیرانه برای بیماران در فاز حاد لنف ادم
خوشبختانه لنف ادم یک بیماری قابل کنترل است و با رعایت نکات مراقبتی توصیه شده توسط پزشک متخصص، میتوان به راحتی کیفیت زندگی را بهبود بخشید. برخی از نکات مهم و توصیه های پیشگیرانه برای بیماران در فاز حاد لنف ادم، به شرح زیر است:
- اجتناب از استفاده از فشارهای فیزیکی یا صدمات به ناحیه متورم.
- رعایت مراقبتهای پوستی دقیق بهویژه در نواحی حساس.
- اجتناب از گرما و سرمای شدید که میتواند موجب تشدید ورم و التهاب شود.
- پیگیری منظم درمان و مراجعه به پزشک برای کنترل و پیشگیری از تشدید علائم.
- استفاده از آستین یا جوراب فشاری برای کاهش ورم و بهبود گردش لنف تحت نظر پزشک.
تشخیص لنف ادم به عنوان یکی از مراحل اصلی برای کنترل و بهبود اختلالات سیستم لنفاوی به حساب می آید. گام اول برای تشخیص لنف ادم و علت بروز آن، مراجعه به یک پزشک لنفوتراپیست خوب است. در جلسه مشاوره با پزشک لنفوتراپیست، لازم است بیمار یک شرح حال دقیق از وضعیت خود در اختیار پزشک قرار دهد. سپس، پزشک با انجام معاینه بالینی کامل، اطلاعات بیشتری درباره وضعیت بیمار به دست خواهد آورد.
گامهای بعد از فاز حاد: آمادهسازی برای فاز نگهدارنده
پس از کنترل لنف ادم در فاز حاد، لازم است درمانها بهطور مستمر ادامه یابد تا از بازگشت علائم و پیشرفت بیماری جلوگیری شود. در این مرحله، از روشهای نگهدارنده مانند فشردهسازی منظم، تمرینات تقویتی، و درمانهای فیزیوتراپی استفاده میشود تا جریان لنف بهطور مؤثر حفظ شود و از بروز عوارض پیشگیری گردد.
انجام فرایند درمان لنف ادم تحت نظر یک تیم درمانی کار آزموده و با نظارت یک پزشک لنفوتراپیست معتبر می تواند نتایج رضایت بخش تری به وجود آورد. دکتر شهپر حقیقت یکی از بهترین لنفوتراپیست های تهران هستند. ایشان با همکاری یک تیم درمانی ماهر قادر هستند تا بیماران مبتلا به ورم لنفاوی را تا انتهای درمان راهنمایی نمایند.
برای دریافت مشاوره و تعیین وقت ملاقات با دکتر حقیقت، میتوانید با شمارههای ۰۲۱۸۸۱۷۳۵۳۰، ۰۲۱۸۸۷۶۳۷۶۸ و ۰۹۳۹۹۳۰۰۷۴۸ تماس بگیرید.
آدرس مطب: خیابان سهروردی شمالی، خیابان شهید قندی، کوچه یکم، پلاک ۴، طبقه همکف، نزدیک به مرکز امآرآی سهروردی.