انواع روش های جراحی لنف ادم و نکات تکمیلی

درمان اختلال لنف ادم یکی از چالش برانگیزترین انواع درمان ها در علم پزشکی به حساب می آید. اصلی ترین روش درمان لنف ادم ، انجام یک درمان ترکیبی شامل ماساژ درمانی تخصصی، بانداژ کردن و مراقبت های پوستی است. این روش درمان را Complete Decongestive Therapy یا به اختصار CDT می نامند.

حال این سوال پیش می آید که آیا از جراحی می توان برای درمان لنف ادم استفاده کرد یا خیر؟ و اینکه آیا روش های جراحی در درمان لنف ادم موثر هستند؟ در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم.

مطالعه بیشتر: لنف ادم در دوران بارداری

روش درمانی CDT و یا جراحی لنف ادم

استفاده از جراحی در درمان لنف ادم یکی از روش هایی است که در برخی بیماران به کار برده می شود. البته درمان لنف ادم با جراحی تنها برای افرادی به کار می رود که از روش درمانی CDT پاسخ مناسبی دریافت نکنند.

در واقع، روش اصلی درمان لنف ادم از حدود 80 سال پیش شامل بالا نگه داشتن عضو، ماساژ دادن و بانداژ کردن بوده است. اما به تدریج پیشرفت هایی در این روش درمانی ایجاد گردید. به طوری که تعداد روزهایی که باید بانداژ انجام می گرفت و یا نوع موادی که باید برای بیمار به کار می رفت به مرور تغییر پیدا کرد.

با این حال، در اثر خستگی بیمار از درمان های طولانی مدت و یا بی اثر بودن راه های درمانی معمول در برخی موارد، لنفوتراپیست ها به این نتیجه رسیدند که استفاده از روش CDT به تنهایی کافی نیست. در نتیجه بهتر است در برخی موارد از روش های جراحی لنف ادم نیز استفاده کنند.

زمان انتخاب روش جراحی در دمان لنف ادم بعد از CDT

نکته ای که در مورد کاربرد جراحی لنف ادم وجود دارد این است که این روش درمانی تنها برای مواقعی باید به کار برود که روش CDT تاثیری نداشته باشد. در واقع، یک بیمار باید به مدت حداقل شش ماه تحت درمان با CDT قرار گیرد. در صورتی که در این مدت نتیجه ای از درمان به دست نیاید، آن گاه پزشک لنفوتراپیست بر اساس شواهد و نتایج، تصمیم به جراحی لنف ادم خواهد گرفت.

یکی از اصول مهم در درمان و بهبود لنف ادم این است که عضو آسیب دیده نباید دستکاری شده و یا تحت فشارهای مختلف قرار گیرد. بنابراین، ممکن است این سوال پیش آید که آیا جراحی لنف ادم می تواند به بهبود لنف ادم کمک کند؟ در پاسخ باید گفت که این موضوع کاملا به شرایط بیمار بستگی خواهد داشت.

اگر بنا بر تشخیص پزشک لنفوتراپیست انجام یک روش جراحی تخصصی لنف ادم بتواند وضعیت بیمار را تا حدی تغییر دهد، انجام آن مفید خواهد بود. در واقع، استفاده از جراحی لنف ادم زمانی ممکن است که انجام آن بتواند به جریان یافتن بهتر مایع لنف کمک کند. اما در مواردی که نتوان نتیجه جراحی را پیش بینی کرد و یا امکان بدتر شدن وضعیت بیمار وجود داشته باشد، بهتر است از انجام آن خودداری نمود.
تاکید می کنیم که حتی برای افرادی که به نظر می رسد کاندید خوبی برای جراحی لنف ادم باشند، لازم است پزشک لنفوتراپیست چند ماه اول را به انجام CDT بپردازد.

حداقل زمان مورد نیاز برای تصمیم گیری در مورد انجام جراحی لنف ادم، شش ماه است. گاهی در طی این مدت، حدود 80 درصد از اختلال برطرف شده و شخص زندگی راحت تری خواهد داشت. در چنین شرایطی انجام جراحی نیازی نبوده و بهتر است بیمار به جای انجام جراحی، درمان CDT را ادامه دهد.

جراحی لنف ادم بعد از CDT

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که حتی برای افرادی که با کمک روش جراحی در لنف ادم درمان می شوند نیز مراقبت های پس از جراحی لازم است. در اصل، بیمار باید بعد از انجام عمل جراحی، زیر نظر یک پزشک لنفوتراپیست، تحت درمان CDT قرار گیرد تا نتیجه مناسبی به دست آورد.

زیرا جراحی در لنف ادم منجر به ایجاد برش و تغییر در محل آسیب دیده می شود. بنابراین، لازم است مراقبت های درمانی و پوستی ادامه یابد.
در یک کلام می توان گفت که درمان لنف ادم با جراحی تنها یک روش کمک کننده در کنار روش درمانی CDT است که به اثربخشی بیشتر CDT کمک خواهد کرد.

انواع روش هاب جراحی لنف ادم پا و دست

روش های جراحی لنف ادم در دو گروه اصلی تقسیم بندی می شوند. در هر روش، مکانیسم خاصی برای انجام جراحی وجود دارد. در هر حال، مبنای همه آن ها بهتر کردن جریان لنف و رفع نسبی تورم بافت آسیب دیده است. در ادامه به انواع روش های جراحی لنف ادم اشاره خواهیم کرد.

روش های جراحی در درمان لنف ادم ؛ روش های فیزیولوژیکاولین گروه از روش های درمان لنف ادم با جراحی، روش های فیزیولوژیک هستند. در این روش، پزشک جراح تلاش می کند تا برخی مکانیسم های طبیعی بدن را احیا کند. در واقع، لازم است با این روش عملکرد برخی از قسمت های بدن اصلاح گردد.

روش جراحی LVA و VLNT در درمان لنف ادم

روش های LVA (Lymphovenous Anastomosis) و VLNT (Vascularized Lymph Node Transplantation) دو روش جراحی فیزیولوژیک هستند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.
روش های فیزیولوژیک ؛ روش LVA یا Lymphovenous Anastomosis

اگر تجمع مایع لنفاوی و ایجاد لنف ادم در اثر کاهش رگ های سیستم لنفاوی به وجود آمده باشد و یا امکان جریان یافتن مایع لنف وجود ندارد، باید با کمک جراحی، این فعالیت ها را بهبود بخشید. برای این کار نیز معمولا به کمک روش های جراحی در لنف ادم، چند رگ لنفی را به طور مستقیم به یک ورید متصل می کنند. به این روش درمانی، جراحی با روش LVA گفته می شود.

روش LVA عمدتا در اندام فوقانی به کار برده می شود. برای مثال، در افرادی که به سرطان پستان دچار بوده اند و دچار آسیب در غدد لنفاوی فوقانی گردیده اند، می توان با این روش، شدت لنف ادم را کاهش داد.

در انجام روش جراحی LVA لازم است از ابزار بسیار دقیق و دوربین های تصویربرداری پیشرفته استفاده شود. از سوی دیگر، جراحی باید توسط یک جراح متخصص و مجرب انجام گیرد.
در هر حال، استفاده از جراحی LVA در درمان لنف ادم زمانی می تواند مفید واقع شود که فرد در مراحل اول یا دوم اختلال لنف ادم باشد. منظور از مرحله اول بیماری زمانی است که با کمی بالا گرفتن عضو آسیب دیده، مایع لنف جریان می یابد و منظور از مرحله دوم مرحله ای است که شخص در آستانه ایجاد فیبروز و اشباع چربی قرار دارد.

جراحی در درمان لنف ادم با روش LVA را باید در قسمت های خاصی از بافت انجام داد. در واقع، در درمان لنف ادم با جراحی نمی توان همه قسمت های بافت یا اندام را تحت جراحی قرار داد. بلکه پزشک جراح باید تنها قسمت هایی را که شدت اختلال بالا است تحت جراحی قرار دهد. به همین دلیل نیز ممکن است بهبودی کامل صورت نگرفته و تنها بخش هایی از لنف ادم درمان گردد.

روش های فیزیولوژِک جراحی لنف ادم و پیوند غدد لنفاوی

یکی دیگر از روش های فیزیولوژیک جراحی لنف ادم، روش پیوند غدد لنفاوی است. سابقه این روش جراحی به بیش از 30 تا 40 سال می رسد.

پیوند غدد لنفاوی یا VLNT عبارت است از پیوند عروق لنفاوی پرخون به محلی که دچار کاهش غدد لنفاوی می باشد. طی این روش جراحی لازم است پزشک ابتدا غدد لنفاوی سالم که دارای عروق خونی هستند از یک ناحیه سالم برداشته و در ناحیه آسیب دیده پیوند بزند.

این غدد لنفاوی ممکن است تا مدت ها فعال نباشند و سپس به تدریج شروع به فعالیت کنند. حتی گاهی ممکن است از کل غدد پیوند زده شده، تنها تعدادی از آن ها فعال گردند. در هر حال، پس از فعال شدن غدد پیوند زده شده، مایع لنف بهتر از قبل عبور داده می شود و شدت لنف ادم کاهش می یابد.

نکته ای که در درمان لنف ادم با جراحی VLNT وجود دارد این است که غدد لنفاوی را نمی توان از هر قسمت بدن برداشت کرد. همچنین، ممکن است پس از برداشتن تعدادی از غدد لنفاوی از قسمت هایی از بدن، در ناحیه دهنده غدد نیز لنف ادم ایجاد گردد. به همین دلیل، امروزه تلاش بر این است که در جراحی اکثر افراد از غدد لنفاوی شکمی استفاده شود.

میزان اثربخشی روش جراحی VLNT به فاکتورهای زیادی بستگی خواهد داشت. سطح آسیب دیدگی در محل تحت درمان پیش از انجام جراحی، یکی از مهم ترین فاکتورهای اثرگذاری این روش در درمان لنف ادم است. از سوی دیگر، گاهی در اثر تشدید لنف ادم، بافت ها به هم چسبیده و فشرده هستند.

در نتیجه، پس از پیوند غدد لنفاوی، امکان برقراری ارتباط خونی وجود نداشته و عملا پیوند بی نتیجه می ماند. هر چند معمولا تعدادی از غدد پیوندی فعال شده و به جریان بهتر مایع لنف کمک خواهند کرد.

جراحی در درمان لنف ادم با روش VLNT برای اندام های فوقانی و تحتانی کاربرد دارد؛ اما برای اندام فوقانی اثربخشی بهتری دارد. اگر غدد پیوندی از محل مناسبی انتخاب شوند، نتیجه حاصل از جراحی VLNT بین 30 تا 40 درصد قابل قبول خواهد بود.

دقت کنید که در این روش نیز مانند آنچه درباره جراحی LVA گفته شد، باید درمان CDT به مدت شش ماه تا یک سال قبل از جراحی انجام گیرد. اگر ماساژ درمانی، بانداژ و مراقبت های دیگر در درمان لنف ادم اثرگذار نبود، آن گاه می توان از روش جراحی در درمان لنف ادم استفاده نمود.

همچنین، جراحی VLNT در مراحل اولیه ابتلا به لنف ادم پاسخ دهی بهتری خواهد داشت.

روش های کاهنده برای جراحی لنف ادم پا و سایر اعضا

ممکن است فرد مبتلا به اختلال لنف ادم زمانی به پزشک مراجعه کند که اختلال در مراحل پیشرفته خود باشد. یعنی شخص با یک لنف ادم شدید، بافتی حجیم و متورم و پوستی با آسیب دیدگی های گسترده روبرو است. روش های جراحی کاهنده برای درمان لنف ادم در این مرحله مناسب هستند.

با استفاده از روش های جراحی کاهنده، قسمتی از بافت آسیب دیده برداشته می شود. لازم است بدانید که حتی در چنین شرایطی نیز لازم است ابتدا پزشک درمان CDT را با مراقبت های ویژه آغاز کرده و تا مدتی ادامه دهد.

این کار کمک می کند تا پزشک یک آشنایی اولیه با آسیب های به وجود آمده و نوع لنف ادم پیدا کرده و سپس، برای جراحی محدودتر اقدام نماید. بنابراین، حتی برای درمان لنف ادم های پیشرفته نیز نباید از همان ابتدا به سراغ جراحی در درمان لنف ادم رفت.

انجام CDT پیش از انجام جراحی لنف ادم کمک می کند تا حجم بافت کاهش یافته و کشیدگی پوست نیز کمتر شود. این موضوع باعث می شود تا بخیه زدن ساده تر شده و بافت پس از جراحی، شکل بهتری به خود بگیرد. برای دریافت نتیجه بهتر از جراحی های کاهنده باید مراقبت های CDT پس از جراحی ادامه یابد.

عوارض جراحی کاهنده لنف ادم

از عوارض درمان لنف ادم با جراحی کاهنده می توان به عفونت محل جراحی اشاره کرد. این مورد از پیشرفته بودن لنف ادم و تخریب بافت های پوستی در ناحیه تحت درمان ناشی می گردد. از سوی دیگر، چنانچه مراقبت ها و درمان های CDT بعد از جراحی در درمان لنف ادم به خوبی انجام نشوند، عوارض جراحی به مشکلات حاصل از لنف ادم اضافه خواهد شد.
روش های جراحی لنف ادم ؛ روش لیپوساکشن

لیپوساکشن در درمان لنف ادم یا لیپولنفوتراپی از کاربردهای دیگر جراحی در درمان لنف ادم به حساب می آید. این روش، با جراحی لیپوساکشن معمول فرق داشته و به مهارت ها و تجارب بالایی نیاز دارد. لیپوساکشن در درمان لنف ادم برای مواردی مفیدی است که فرد تجمع چربی بیش از حد معمول داشته باشد.

به طوری که در معاینه فیزیکی با فشار دادن قسمتی از ورم و ایجاد گودی، پس از مدت کوتاهی جای فرورفتگی از بین رفته و دوباره بافت به حالت قبل برگردد (پف کند). اشخاصی که لنف ادم پیشرفته آن ها به این مرحله رسیده باشد، می توانند از تکنیک های لیپوساکشن در درمان لنف ادم استفاده نمایند.

یکی از بهترین جراحان و لنفوتراپیست های جهان بر این باور است که انجام لیپولنفوتراپی زمانی می تواند اثربخش بوده و نتیجه ای عالی داشته باشد که هر جراح با دو لنفوتراپیست ماهر و مجرب همکاری داشته باشد. این مساله از آن جا ناشی می شود که قبل و بعد از هر نوع جراحی در درمان لنف ادم لازم است روش CDT انجام گیرد تا اثربخشی جراحی افزایش یابد.

مراقبت های قبل و پس از جراحی در درمان لنف ادم

پیش از این گفتیم که برای انجام جراحی لنف ادم لازم است فرد حداقل به مدت شش ماه و ترجیحا یک سال تحت درمان با CDT قرار گیرد. عدم اثربخشی روش CDT در لنف ادم می تواند دلیل خوبی برای انجام جراحی در درمان لنف ادم باشد.

البته جالب است بدانید که از دید پزشکان لنفوتراپیست از جمله دکتر شهپر حقیقت، گاهی حتی تغییر و اصلاح روش بانداژ می تواند نیاز فرد به جراحی را برطرف نماید. این مساله کاملا به مراقبت های پزشکی و نظارت های یک پزشک حاذق و پیگیری مداوم بیمار بستگی دارد.

پس از انجام جراحی در درمان لنف ادم نیز باید مراقبت های پزشکی زیر نظر پزشک لنفوتراپیست ادامه پیدا کند. اگر انجام روش های مراقبتی CDT به خوبی انجام گیرد، حتی در بدترین بافت های لنف ادم و پیشرفته ترین آن ها می توان به نتایج خوبی رسید. در غیر این صورت، ممکن است حتی درمان لنف ادم با جراحی نیز آن را به طور کامل رفع نکند.

جراحی لنف ادم در ایران

در حال حاضر، جراحان بسیاری در مراحل تحقیقاتی کاربرد جراحی در درمان لنف ادم هستند. اما از آن جا که لازمه انجام جراحی لنف ادم وجود رادیولوژیست های مجرب در زمینه لنف ادم و دوربین های تصویربرداری و ابزار و تجهیزات و امکانات بسیار دقیق و حساس است، بنابراین فراهم آوردن تیم مجرب لازم، به زمان بیشتری نیاز دارد.

نتیجه گیری

در این مقاله به چهار روش اصلی جراحی در درمان لنف ادم پرداختیم. از دید پزشکان معتبر لنفوتراپیست از جمله دکتر شهپر حقیقت انجام این روش های جراحی تنها در زمانی تایید می شود که زمان کافی از شروع درمان CDT گذشته باشد. برای فردی که از روش ترکیبی ماساژ و بانداژ نتیجه خوبی کسب کرده باشد، انجام جراحی لنف ادم توصیه نمی شود.

بسته به اینکه فرد لنف ادم اولیه یا پیشرفته ای داشته باشد، انتخاب روش جراحی در درمان لنف ادم به شیوه ای متفاوت انجام می گیرد. حتی گاهی از دید جراح لنف ادم، باید از چند روش جراحی برای بهبود بافت آسیب دیده استفاده نمود.

برای مثال، ممکن است لازم باشد که پزشک در ابتدا پیوند غده لنفاوی را انجام داده و سپس با روش لیپوساکشن، چربی های رسوب کرده از بین ببرد. به این ترتیب، پزشک جراح لنف ادم باید در تکنیک های مختلف جراحی، مهارت و تجربه کافی داشته باشد.
منبع:پیج اینستاگرامی دکتر شهپر حقیقت

تغذیه سالم به همراه فعالیت فیزیکی مناسب دو عامل اصلی در کنترل وزن و دستیابی به وزن نرمال هستند. نتایج مطالعات حاکی از آنست که کاهش وزن اضافه در کاهش ادم و نیز کاهش نشانه های آن مؤثر می باشد. در همین رابطه از شما دعوت میکنیم که حتما مقاله لنف ادم و رژیم غذایی رو مطالعه بفرمایین.