عوارض لنف ادم

عوارض لنف ادم

سه مورد از عوارض لنف ادم

عوارض لنف ادم به‌عنوان یک بیماری پیشرونده می‌تواند موجب عوارض آزاردهنده و ناتوان‌کننده بسیاری شود که عبارتند از:

• ایجاد زمينه براي رشد ميکروب‌ها و به دنبال آن عفونت نسج نرم به نام سلوليت که در بسياري از موارد براي درمان به بستري در بيمارستان نياز است.

• ایجاد سنگيني، درد، بي‌حسي و محدود شدن حرکات عضو، کاهش کارايي فرد در محيط کار و منزل و آسیب به اعصاب و مفاصل منطقه

• آثار رواني، افسردگي و کناره‌گيري فرد از اجتماع و اختلال در کیفیت زندگی وی عوارض لنف ادم: در مراحل اولیه لنف ادم با علائمی مانند احساس درد و سنگینی دست، خواب‌رفتگی انگشتان و تنگ شدن آستین لباس بروز می‌کند. به‌تدریج تورم واضح در انگشتان، بازو و زیر بغل و تنه ایجاد خواهد شد. چه کسانی در معرض خطر ابتلا به لنف ادم هستند؟ به طور قطع نمی‌توان پيشگويي كرد چه كسي در آینده دچار لنف ادم خواهد شد،

اما وضعيت‌هاي خاصي ممكن است احتمال وقوع لنف ادم و عوارض لنف ادم را بيشتر كنند. این موارد عبارتند از:

• جراحي‌های وسیع و تخلیه تعداد زیاد غدد لنفاوی

• پرتودرماني بعد از انجام عمل جراحي و برخی رژیم‌های شیمی‌درمانی

• عفونت دست يا صدمه به عروق لنفاوي

• فقدان تحرك بازو یا استفاده بیش از حد از آن

• وزن بالا نیر عوارض لنف ادم را تشدید می کند

• عود تومور يا رشد آن در ناحيه غدد لنفاوي زير بغل جالب توجه است که گاهی بدون وجود عوامل خطرفوق، ممکن است سال‌ها بعد در اثر بی‌احتیاطی و استفاده بیش از اندازه از عضو سمت مبتلا، فرد دچار لنف ادم شود. پس لازم است تمام بیماران در طول زندگی مراقبت از این اندام را فراموش نکنند و افرادی که عوامل خطر در آنها وجود دارند به این مراقبت‌ها توجه بیشتری کنند.

روش‌های کنترل لنف ادم لازم به ذکر است با وجود تحقیقات وسیع در رابطه با استفاده از روش‌هایی مانند جراحی و پیوند غدد یا عروق لنفی، استفاده از سلول‌های بنیادی، لیزردرمانی و…،هنوز درمان قطعی این عارضه مشخص نشده و مسلما بهتر است با رعایت توصیه‌های مربوط از بروز لنف ادم تا حد ممکن جلوگیری کرد.

اصلی ترین هدف در درمان و کنترل هر بیماری، رفع ناراحتی ها و عوارض و بهبود کیفیت زندگی با لنف ادم است. یکی از مهم ترین اهداف در کنترل لنف ادم نیز همین مساله است. در افراد مبتلا به لنف ادم، یکی از اعضای بدن فرد، دچار تورم و افزایش حجم می شود که باعث ایجاد سنگینی در عضو خواهد شد؛ از این رو، حرکت عضو متورم سخت تر می گردد. در همین راستا، بهتون پیشنهاد میکنیم که مقاله شیوه زندگی با لنف ادم رو مطالعه بفرمایین!

اما برخلاف نبود درمان قطعي لنف ادم، روش‌هاي متعددي برای كنترل آن پيشنهاد شده‌اند. با استفاده از این روش‌ها می‌توان با افزايش سرعت تخليه لنف و کاهش حجم عضو برای نگهداري عضو در اندازه‌ای مطلوب آن را کنترل کرد. روش استاندارد مرسوم براي کنترل اين بيماري براي اولين بار در سال 1995 ميلادي از طرف کميته بين‌المللي اجرايي لنف ادم درآمريکا، تحت‌عنوان (CDT: Combined Decongestive Therapy ) يا احتقان‌زدايي مختلط اعلام شد.

این درمان شامل دو فاز درمانی اوليه (حاد) و ثانويه (نگهدارنده) است که در هر دو فاز 4 رکن اساسي به شرح زير به کار گرفته مي‌شوند: 1. تخلیه لنفی دستی که نوعی تکنیک ماساژ تخصصی است. 2. بانداژ چندلايه‌اي با باندهاي با خاصيت کشي کم 3. ورزش‌هاي بازتواني 4. مراقبت دقيق از پوست درفاز اوليه با توجه به عضو گرفتار و مرحله بيماري، بيمار روزانه يکبار به مدت 4-2 هفته تحت‌درمان قرار مي‌گيرد.

پس از اتمام فاز اول و حصول اطمينان از بيشترين مقدار کاهش حجم در عضو گرفتار، آستين فشاري مخصوص تهيه مي‌شود و بيمار موظف است طي روز هنگام انجام فعاليت‌هاي روزانه خود اين آستين را بپوشد و شب‌ها از بانداژ استفاده کند. ورزش و مراقبت‌ها در فاز دوم تداوم می‌یابد. بیمار در فاز دوم لازم است زیرنظر پزشک لنفوتراپیست خود باشد و با کنترل‌های دوره‌ای و دریافت آموزش لازم موجب تداوم کاهش حجم ادم اندام شود.

اگرچه این روش، روش قطعی درمان لنف ادم نیست، ولی برای کاستن از عوارض لنف ادم مانند سنگینی، زخم و عفونت اندام، آسیب به اعصاب عضو، ایجاد اختلالات اسکلتی مانند آرتروز گردن و سایر مفاصل و نیز اختلال در کیفیت زندگی فرد، به تمام بیماران تاکید می‌شود.

توصيه‌هاي لازم برای پیشگیری از عوارض لنف ادم

 

1.اولین نکته برای کاهش عوارض لنف ادم این است که از انجام حركات ناگهاني اندام و ورزش يا كار سنگين با اين عضو پرهيز كنيد.

2.از عوامل ايجاد‌كننده عفونت و هر گونه صدمه یا فشار به عضو بپرهیزید.

3. در مواقع حساس مانند آشپزي يا باغباني از دستكش محافظ يا كفش مناسب استفاده كنيد

4. براي تراشیدن موها از موبر برقي استفاده كنيد.

5. هنگام کوتاه کردن ناخن‌ها مواظب باشيد به گوشه ناخن آسیب نرسانید.

6. از هر گونه فشار گرفتن یا تزريقات عضو مربوط و حتي نيش حشرات پرهيز كنيد.

7. از حرارت خیلی‌بالا يا خيلي‌پايين دوري كنيد زیرا باعث تشدید عوارض لنف ادم می شود.

8. در مواردي که لنف ادم اندام تحتاني مطرح است، در حال نشسته پاها را روي هم نيندازيد.

9. زيور‌آلات يا لباس تنگ كه روي پوست جابيندازد، استفاده نكنيد.

10. از دیگر توضیه ها برای کاهش عوارض لنف ادم این است که از انگشتر و ساعت مچي در دست مبتلا استفاده نکنيد.

11. از باندهاي كشي يا آستين‌هاي كشي نامناسب استفاده نكنيد.

12. از رژيم غذايي متعادل استفاده كنيد. غذاي سرشار از پروتئين و كم‌نمك همراه انواع سبزي و ميوه فراوان توصيه مي‌شود. حفظ وزن ایده‌آل زیرنظر متخصصان مربوط یکی از ثابت‌شده‌ترین راهکارهای پیشگیری از لنف ادم و جلوگیری از پیشرفت آن است.

13. ورزش‌ها و فعاليت‌هايي كه تخليه لنف عضو را تسريع مي‌كنند را ياد بگیرید و با علاقه به طور منظم انجام دهيد.

14. در فواصل منظم برای ويزيت به پزشك مراجعه كنيد. با كوچك‌ترين شكي به اختلاف حجم با پزشك تماس بگيريد و منتظر پيشرفت علائم نشويد.

15. به علائم عفونت توجه كنيد. به محض مشاهده هر علامت مشكوكي مانند قرمزي، درد، گرمي، تورم و تب پزشك را در جريان بگذاريد.

16. اگر قصد مسافرت با هواپيما داريد، بهتر است از آستين كشي استفاده كنيد يا با باندهاي كمكش بانداژ كنيد.

17. هنگام انجام فعالیت‌های روزانه به محض احساس خستگی، کار را متوقف کنید و با انجام ماساژ ملایم بر عضو و چند حرکت ورزشی کششی و سبک از خطر ایجاد یا تشدید لنف ادم بکاهید تا عوارض لنف ادم بوجود نیاید یا تشدید نشود.

• آیا استفاده نکردن از دست سمت مبتلا در امور روزمره می‌تواند از بروز لنف ادم جلوگیری کند؟

یکی از علل شایع ایجاد ورم غدد لنفاوی، کمی تحرک اندام است. لازم است به این نکته توجه شود که از مهم‌ترین عوامل تخلیه لنف دست، وجود انقباضات عضلات دست در اثر حرکت دادن آن است. بنابراین اگر هنگام نظافت یا سایر فعالیت‌های منزل با استفاده از دستکش از آسیب به پوست جلوگیری کنید، انجام این فعالیت‌ها با فاصله و آرامش، موجب انقباض عضلات دست و تخلیه لنف می‌شود.

یکی دیگر از عوارض لنف ادم  مشکلات شایع پس از جراحی پستان خشکی مفصل شانه و محدودیت حرکت آن است که با انجام فعالیت‌های روزمره و ورزش منظم می‌توان از ایجاد آن جلوگیری کرد. بنابراین بهتر است صرفا از خسته کردن عضو و کار سنگین و مداوم با آن خودداری کنید.

خانم دکتر شهپر حقیقت، لنفولوژیست و اپیدمیولوژیست آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به لنف ادم و افزایش وزن ناشی از آن در کلینیک فیزیوتراپی و لنفوتراپی پویا در تهران هستند.

مطالعه بیشتر:

mayoclinic

دکتر شهپر حقیقت

دکتر شهپر حقیقت

دکتر شهپر حقیقت، پزشک، MPH،  PhD و لنفوتراپیست و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی می باشند

مقالات مرتبط

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *