لنف ادم در کودکان | تشخیص و درمان لنف ادم در کودکان

لنف ادم در کودکان عمدتا از زمان تولد و به دلیل وجود برخی اختلالات و ناهنجاری های مادرزادی ایجاد می گردد. به طور کلی، در بسیاری از موارد، لنف ادم در کودکان از نوع اولیه بوده و زمان بروز آن متفاوت خواهد بود. در واقع، لنف ادم اولیه ناشی از اختلالات مادرزادی، در هر سنی ممکن است بروز کند.

معمولا اولین علائم لنف ادم حاصل از اختلالات مادرزادی در سیستم لنفاوی، در زمان های بعد از تولد، دوران بلوغ، سنین زیر ۳۵ سال و یا حتی گاهی سنین بالای ۳۵ سال، قابل مشاهده خواهند بود. از دید پزشکان لنفوتراپیست معتبر از جمله دکتر شهپر حقیقت، وضعیت لنف ادم در کودکان با طی کردن سنین رشد، تغییر می کند. برای مثال، در بعضی موارد، شدت لنف ادم پس از رسیدن به دوران بلوغ کاهش یافته و حتی ممکن است تا حد زیادی رفع شود یا گاهی در اثر افزایش وزن دوران بلوغ و عدم مراقبت صحیح، شدت ادم افزایش می یابد. در هر حال، نظارت یک پزشک متخصص عروق و یک لنفوتراپیست برای تشخیص علت ورم لنفاوی و درمان در آن کودکان اهمیت دارد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی لنف ادم در کودکان، علائم و روش های تشخیص و درمان آن بپردازیم. بدون شک، داشتن آگاهی کافی در این باره می تواند به بهبود مراقبت ها و کنترل این نوع اختلال کمک نماید.

نشانه های وجود لنف ادم در کودکان یا نوزادان چیست؟

یکی از مواردی که کمک می کند تا وجود لنف ادم در کودکان یا نوزادان تازه متولد شده، تشخیص داده شود، مشاهده عدم تقارن در اندام کودک است. برای مثال، ممکن است یکی از دست ها یا پاها نسبت به دیگری بزرگتر باشد. این بزرگتر بودن معمولا به دلیل وجود ورم در دست یا پای بزرگتر خواهد بود. مسلما مشاهده این نشانه باعث می شود تا تردیدهایی درباره وجود لنف ادم در نوزاد به وجود آید. پیگیری های بعدی کمک می کند تا درباره این مساله اطمینان کامل حاصل گردد.

نوع دیگری از لنف ادم در کودکان، در زمان های طولانی پس از تولد نمود پیدا می کند. در واقع، فرد با یک اختلال یا ناهنجاری در سیستم لنفاوی خود به دنیا آمده و چند سال بعد از تولد متوجه نشانه های آن خواهد شد. در این گونه موارد نیز معمولا چند سال پس از تولد یکی از دست ها یا پاها و یا اندام دیگر در بدن نسبت به سمت دیگر بزرگتر بوده و دچار ورم لنفاوی می شود. آنچه مسلم به نظر می رسد این است که علت بروز لنف ادم در کودکان همواره به وجود نوعی اختلال مادرزادی در عملکرد سیستم لنفاوی وی مربوط می شود.

علل بروز لنف ادم در کودکان چیست؟

علل بروز لنف ادم در کودکان به ناهنجاری هایی مربوط می شود که از زمان بارداری مادر در جنین ایجاد می گردند. به طور کلی، سیستم لنفاوی بدن کودکان در طول بارداری مادر تکامل می یابد. با این حال، گاهی بنا بر وجود برخی اختلالات یا ناهنجاری ها، تعداد غدد لنفاوی در نواحی مانند زیر بغل، شکم و یا کشاله ران کمتر از حالت عادی خواهد بود. در نتیجه، هدایت مایع لنف در مسیرهای لنفاوی دچار اختلال می گردد. برای مثال، کاهش تعداد غدد لنفاوی در زیر بغل منجر به ایجاد لنف ادم دست در کودکان شده و کمتر بودن تعداد غدد لنفاوی کشاله ران، لنف ادم پا در کودکان را در پی دارد. البته در مواردی که تعداد غدد لنفاوی شکمی نسبت به حالت عادی کمتر باشد نیز بروز لنف ادم در نواحی مختلف بدن اجتناب ناپذیر خواهد بود.

یکی دیگر از علل بروز لنف ادم در کودکان، ضعیف بودن رگ ها و مسیرهای لنفاوی است که وظیفه هدایت مایع لنف در بدن را بر عهده دارند. در واقع، ضعیف بودن مسیرهای لنفاوی باعث می شود تا رگ ها نتوانند مایع لنف را به خوبی از اندام جمع آوری کرده و به عروق انتقال دهند. به این ترتیب، تجمع مایع لنف در اثر عدم هدایت این مایع، منجر به بروز لنف ادم در کودکان در زمان تولد و یا چند سال پس از آن خواهد شد.

در صورت بروز لنف ادم در کودکان تازه متولد شده چه باید کرد؟

تشخیص افتراقی لنف ادم در کودکان تازه متولد شده اهمیت بسیاری دارد. به طور کلی، بسیاری از نوزادان در هنگام تولد، انواع مختلفی از اختلالات عروقی را تجربه می کنند. به طوری که این گونه اختلالات به عنوان ناهنجاری های شایع در زمان تولد به حساب می آیند. برای مثال، ممکن است در مسیر اتصال شریان ها به عروق، اختلالاتی وجود داشته باشند. حتی گاهی به دلیل بروز همانژیوم ها، نوزاد به اختلالات عروقی مبتلا می شود. این اختلالات عروقی عمدتا به شریان ها و عروق خونی مرتبط است. بنابراین نشانه های حاصل از آن را نباید با نشانه های لنف ادم در کودکان اشتباه گرفت.

زمانی می توان یک ناهنجاری ظاهری مانند عدم تقارن در اندام های بدن را ناشی از بروز لنف ادم در کودکان دانست که اختلالات عروقی به عروق سیستم لنفاوی مربوط باشد. تشخیص افتراقی لنف ادم در کودکان باید بر اساس بررسی تمامی احتمالات یاد شده انجام گیرد.

تشخیص لنف ادم در کودکان چگونه انجام می شود؟

، برای تشخیص لنف ادم در کودکان بهتر است ابتدا یک متخصص عروق، معاینات لازم را برای کودک انجام دهد. در واقع، متخصص عروق می تواند علت وجود تورم یا اختلال را بررسی کرده و نوع ناهنجاری عروقی را تشخیص دهد. همچنین، تشخیص محل ناهنجاری به تصمیم‌گیری درباره درمان آن کمک خواهد کرد.

برای تشخیص لنف ادم در کودکان، پزشک متخصص ابتدا باید کلیه ناهنجاری های عروقی مربوط به شریان ها و رگ های خونی را بررسی نماید. در صورتی که اختلالی در سیستم خون رسانی بدن وجود نداشته باشد، آنگاه باید به دنبال نشانه های وجود اختلال در سیستم لنفاوی کودک بود. در نهایت، علت یابی لنف ادم در کودکان به صورت دقیق و در همکاری با یک پزشک لنفوتراپیست مجرب باید انجام گیرد.

برای تشخیص لنف ادم در کودکان انجام چه آزمایش هایی لازم است؟

به طور کلی، اختلال ژنتیکی یکی از دلایل عمده وجود لنف ادم در کودکان محسوب می شود. در واقع، گاهی کودک از زمان تولد، دچار اختلالات ژنتیکی و یا کمبود ژن خواهد بود. بنابراین در گام اول بهتر است کودک از نظر ژنتیکی و سلامت ژن ها به طور کامل بررسی گردد.

هر چند ممکن است این گونه به نظر برسد که تشخیص علت ژنتیکی بروز لنف ادم در کودکان عملا کمکی به درمان آن نمی کند، با این حال، این آزمایش می تواند تصمیم گیری برای فرآیند درمان را تسهیل نماید. برای مثال، گاهی وضعیت ژنتیکی کودک نشان دهنده وجود نوعی سندروم در او خواهد بود.

سندروم شامل وجود مجموعه ای از نشانه ها در بدن کودک است. در حقیقت، گاهی معیوب بودن یک ژن می تواند عامل ایجاد ورم در دست، پا یا در هر قسمت دیگری از بدن باشد. برای مثال، ورمی که در دست یا پا بروز می کند، می تواند در ناحیه گوارشی و یا حتی قلب کودک نیز مشاهده گردد. بنابراین در این گونه شرایط، پزشک متخصص باید علاوه بر دست یا پای درگیر با ورم لنفاوی، کلیه ارگان های حیاتی بدن کودک را نیز از نظر وجود لنف ادم بررسی نماید. داشتن اطلاعات کافی درباره وضعیت ژنتیکی کودک و آگاهی از وجود اختلال در ژن های وی، کنترل سلامت کودک را در طول دوران رشد هوشیارانه تر خواهد کرد.

انجام روش های تصویربرداری تخصصی از جمله لنفانژیو سینتوگرافی یکی از روش هایی است که در کشورهای غیر از ایران مرسوم است. با این حال، انجام این نوع تصویربرداری ها تنها در صورتی لازم است که امکان انجام جراحی لنف ادم وجود داشته باشد. مشخصا با توجه به شرایط محدود فعلی جراحی لنف ادم در کشور، نیازی برای انجام این نوع تصویربرداری نخواهد بود. البته ناگفته نماند که در بسیاری از موارد حتی نیازی به انجام درمان های پیچیده و جراحی لنف ادم هم نخواهد بود.

همزمان با بررسی های ژنتیکی، یک پزشک متخصص باید وضعیت متابولیسم بدن کودک را نیز تحت نظر داشته باشد. یکی از دلایل بروز لنف ادم در کودکان، دفع بیش از حد آلبومین از بدن است. البته گاهی ممکن است سیستم متابولیسم بدن در تولید آلبومین به خوبی عمل نکرده و بدن با کمبود آلبومین مواجه گردد. در هر حال، بروز لنف ادم در کودکان مخصوصا در لنف ادم ناحیه شکم، به وجود تعادل در سطح آلبومین بدن مرتبط خواهد بود. برای درمان اختلالات متابولیسمی در بدن می توان از دارو درمانی مانند تزریق دوره ای آلبومین کمک گرفت.

برای درمان لنف ادم در کودکان چه باید کرد؟

درمان لنف ادم در کودکان مراحل خاص خود را دارد. در صورتی که علت بروز ورم لنفاوی در بدن کودک مشخص شود، معمولا لازم است اقدامات درمانی برای رفع علل آن انجام گیرد. اما در صورتی که وجود لنف ادم در کودکان به هیچ یک از عوامل ژنتیکی و متابولیسمی قابل درمان مربوط نشود، ، باید مراقبت ها و کنترل های مربوط به لنف ادم را در پیش گرفت.

لنف ادم اولیه از زمان تولد و در طول زندگی کودک، با وی همراه خواهد بود. بنابراین نکته ای که باید برای درمان لنف ادم در کودکان به آن توجه شود این است که کودک باید آموزش های کافی را دریافت نماید. در اصل، یکی از مهم ترین اقداماتی که باید در برنامه ریزی درمان لنف ادم در کودکان در نظر گرفته شود این است که کودک بداند در طول زندگی خود چگونه باید با این اختلال زندگی کند.

لازم است یادآوری کنیم که برای درمان لنف ادم در کودکان، داشتن آرامش و کنترل استرس بسیار اهمیت دارد. زیرا وجود استرس و اضطراب می تواند درمان کودک را با اختلال مواجه سازد. همچنین، اقدام به موقع برای درمان لنف ادم در کودکان بسیار اهمیت دارد. زیرا گاهی وجود ورم لنفاوی در یکی از اعضا مانند دست ها یا پاها، رشد استخوان ها و دیگر ارگان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. به طوری که حتی می تواند از رشد استخوان جلوگیری کرده و در نهایت، اندازه اندام ها در دو طرف بدن نامتقارن گردد. گاهی نیز افزایش ورم در طول فرایند رشد کودک، باعث افزایش فشار وارد بر استخوان های نرم نوزاد شده و شکل جدیدی به آن ها خواهد داد. در چنین شرایطی، حتی ایجاد انحنا در استخوان های نوزاد محتمل است.

درمان لنف ادم در کودکان تا چند سالگی طول می کشد ؟

درمان و کنترل لنف ادم در کودکان ممکن است تا هر سنی ادامه داشته باشد. هر چند در بسیاری از موارد، کودک پس از طی کردن سنین کودکی، ممکن است به وضعیت مطلوب تری برسد. حتی گاهی در برخی سنین خاص مانند دوران بلوغ می توان این انتظار را داشت که در صورت مراقبت صحیح، وضعیت ورم لنفاوی در بدن اشخاص تحت تاثیر قرار گرفته و حتی کمتر شود. این مساله را می توان به تغییرات هورمونی شدید در دوران بلوغ نسبت داد. هر چند نمی توان این گونه موارد را به عنوان قوانین ثابت برای لنف ادم در کودکان، نوجوانان و افراد بزرگسال در نظر گرفت، اما برای کودکانی که در سنین خیلی پایین، تحت نظارت یک پزشک متخصص بوده اند، رسیدن به این نتایج دور از انتظار نخواهد بود.

اصلی ترین گام برای درمان لنف ادم در کودکان این است که کودک باید کمترین وابستگی را به والدین خود داشته باشد. این کار به او کمک می کند تا در طول زندگی خود، نحوه مراقبت از اندام درگیر با لنف ادم را به خوبی فرا گیرد؛ حتی اگر قرار باشد بازی یا فعالیت های بدنی داشته باشد.

از سوی دیگر، کودک باید بداند که در محیط های غیر از خانه چگونه باید از خود مراقبت نماید. او باید پوشیدن جوراب و بانداژ و انجام ماساژ را به عنوان یک فعالیت ضروری و معمول روزانه در حد بهداشت فردی بپذیرد. مسلما آمادگی روانی کودک به او کمک می کند تا در کنار مراقبت ها و کنترل لنف ادم، به فعالیت های روزانه خود پرداخته و زندگی شادی را در کنار همسالان خود تجربه نماید.

نکات پایانی در لنف ادم کودکان

تشخیص و درمان لنف ادم در کودکان، فرایند زمانبر و دشواری به نظر می رسد. با این حال، صبوری پدر و مادر و پیگیری آن ها به کودک کمک می کند تا نحوه برخورد با این اختلال را آموزش ببیند. هر چه آشنایی و آگاهی کودک درباره اختلال لنف ادم افزایش یابد، برخورد او با درمان ها و کنترل ها بهتر خواهد بود.

نحوه برخورد والدین با این مساله نیز اهمیت دارد. حفظ آرامش و پیشگیری از انتقال استرس به کودکان باعث موثرتر بودن روند درمان و کنترل لنف ادم در کودکان خواهد شد. همچنین، لازم است والدین از کودک برای انجام مراقبت ها و کنترل لنف ادم کمک بگیرند. مشارکت کودک در فرایند درمانی باعث کاهش وابستگی وی به اطرافیان خواهد شد. این مساله کودک را برای حضور در اجتماع ساده تر خواهد کرد.

از نظر دکتر شهپر حقیقت، پزشک لنفوتراپیست، مراقبت باید تا زمان رسیدن به بلوغ با دقت ادامه یابد. در بسیاری از موارد، در زمان بلوغ و با ایجاد تغییرات هورمونی شدت ورم لنفاوی کاهش پیدا می کند. اما لازم است همیشه این امید و توجه وجود داشته باشد که کودکانی که مراقبت های مناسبی از اندام داشته اند و پاسخ درمانی مناسب نبوده، کاندیداهای مناسبی برای اعمال جراحی هستند که انتظار می رود تکنیک های موثر علمی به زودی در کشورهای زیادی در دسترس قرار گیرند.

منبع: پنجشنبه گپ دکتر شهپر حقیقت در پیج کلینیک لنف ادم

در صورت مشکل در دیدن محتوا سایت به تیم مسئول سئو سایت پزشکی دکترمهندس اطلاع دهید