لنف ادم چیست؟
لنف ادم چیست؟ لنف ادم (Lymphedema) به تورم غیرطبیعی ناشی از تجمع مایع لنف (Lymphatic Fluid) در بافتها گفته میشود، که معمولاً در بازوها یا پاها رخ میدهد؛ این حالت به دلیل اختلال در عملکرد سیستم لنفاوی (Lymphatic System) ایجاد میشود که میتواند نتیجه جراحی، پرتودرمانی یا عفونت باشد. مایع لنفی در بافتهای بینابینی تجمع یافته و باعث افزایش حجم ناحیه آسیبدیده میشود. از جمله علائم شایع Lymphedema، احساس سنگینی و تغییر در بافت پوست میباشد. تشخیص و درمان زودهنگام میتواند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند.
در این مقاله به توضیح عملکرد سیستم لنفاوی و تعریف ادم می پردازیم و خواهیم دید که چه شرایطی منجر به ایجاد این عارضه می شود.
ویدیو توضیح لنف ادم چیست
لنف ادم چیست و چگونه ایجاد میشود؟
لنفاِدم حالتی است که در آن مایع لنفاوی بهدلیل اختلال در عملکرد سیستم لنفاوی در یک اندام—معمولاً دست یا پا—تجمع پیدا میکند و ورمی ماندگار و سنگینی ناخوشایند ایجاد میشود. این مشکل میتواند مادرزادی باشد یا پس از جراحی، عفونت، تروما و برداشتن غدد لنفاوی بهوجود آید. بسیاری از افرادی که برای اولینبار با تورم مزمن اندام روبهرو میشوند نمیدانند آیا این وضعیت خطرناک است یا برگشتپذیر؛ در واقع لنفادم بیماری پیشروندهای است که اگر زود تشخیص داده شود، میتوان شدت آن را بهطور قابل توجهی کنترل کرد.
بیشترین نگرانی افراد درباره این بیماری شامل علت دقیق تورم، امکان درمان قطعی، ارتباط با سرطان و روشهای کاهش ورم است. لنفادم درمان قطعی ندارد، اما با روشهای علمی مانند بانداژ چندلایه، ماساژ تخلیه لنفاوی، تمرینات اختصاصی، مراقبت پوستی و استفاده صحیح از گنهای فشاری میتوان ورم را تا حد زیادی کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. آگاهی از علائم اولیه، مانند احساس سنگینی، سفتی پوست یا کاهش انعطاف اندام، نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت بیماری دارد و به فرد کمک میکند قبل از مزمن شدن مشکل اقدام کند. Lymphedema
این نکته را در نظر داشته باشید که، لنف ادم در صورت کنترل نشدن، میتواند علاوه بر تورم مزمن، عوارض متعددی برای سلامت فرد ایجاد کند. مهمترین عوارض لنف ادم شامل محدودیت در حرکت اندامها، افزایش خطر عفونتهای پوستی و بافتی، درد و احساس سنگینی مداوم، تغییرات شکل ظاهری و در موارد پیشرفته ایجاد مشکلات روانی و اجتماعی است. شناخت این عوارض و مراقبت به موقع، نقش مهمی در کاهش خطرات و حفظ کیفیت زندگی بیمار دارد و به والدین، بیماران و مراقبان کمک میکند تا با اقدامات پیشگیرانه و مدیریت درست، از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند.
دلایل بروز لنف ادم؛ لنف ادم چرا ایجاد می شود؟
لنف ادم به دو دسته اصلی تقسیم میشود: لنف ادم اولیه که ناشی از مشکلات مادرزادی و ژنتیکی در سیستم لنفاوی است و عملکرد آن از بدو تولد ناقص است، و لنف ادم ثانویه که در اثر آسیب یا بیماریهای مختلف در طول زندگی ایجاد میشود. لنف ادم اولیه شامل بیماریهایی مانند میلروی (Milroy’s Disease) و میژ (Meige’s Disease) است که معمولا در نوزادی یا دوران بلوغ علائم خود را نشان میدهند و شیوع کمتری دارند.
لنف ادم ثانویه شایعترین نوع است و زمانی رخ میدهد که سیستم لنفاوی سالم دچار اختلال شود. مهمترین علل آن شامل جراحی و برداشتن غدد لنفاوی به ویژه در سرطان پستان، پرتودرمانی، عفونتهای شدید پوستی، آسیبها و تروما، و نارسایی مزمن وریدی هستند. این عوامل مسیر تخلیه مایع لنف را مختل کرده و موجب تجمع مایع در بافتها میشوند که باعث ورم و اختلال در عملکرد سیستم لنفاوی میگردد. lymphedema symptoms causes
انواع لنف ادم در سیستم لنفاوی کدام اند؟
به طور کلی Lymphedema ممکن است به دو صورت بروز کند؛ برخی انواع لنف ادم از بدو تولد وجود دارند و ناشی از اختلالات ژنتیکی هستند، در حالی که برخی دیگر در طول زندگی به دلیل آسیب به سیستم لنفاوی یا بیماریهای دیگر ایجاد میشوند. شناخت انوع لنف ادم اهمیت بالایی دارد، زیرا روشهای پیشگیری، درمان و مدیریت تورم بسته به نوع و شدت آن متفاوت است و به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک میکند.
لنف ادم اولیه
علت اصلی لنف ادم اولیه، کمتر بودن تعداد غدد یا رگ های لنفاوی نسبت به حالت طبیعی است؛ در واقع، در افراد مبتلا به Lymphedema اولیه، معمولا تعداد غدد لنفاوی بدن آنها، به صورت مادرزادی کمتر از حد معمول است! همچنین، ممکن است تعداد رگ های لنفاوی آنها، برای حمل مایع لنف به غدد لنفاوی کمتر باشد و یا رگ های سیستم لنفاوی شکننده تر و نارساتر از حالت طبیعی باشند.
به هر حال، در هر کدام از این شرایط سیستم لنفاوی نمی تواند کارایی لازم را داشته باشد و وظیفه خود را بدرستی انجام دهد؛ بنابراین، فرد ممکن است به ورم اعضا مختلف دچار گردد. ادم اولیه ممکن است در بدو تولد یا سنین نوجوانی، جوانی و یا حتی میانسالی، خود را نشان دهد.
با اینکه کمبود تعداد غدد یا رگ های لنفاوی از زمان تولد وجود دارد، اما ممکن است از ابتدا هیچ نشانه ای از آن در بدن نباشد و در یک مرحله ای از زندگی، در اثر آسیب دیدن بدن یا کار کشیدن زیاد از اندام، و یا به هر دلیل دیگری سیستم لنفاوی نتواند عملکرد بهینه قبل را داشته باشد؛ از آن زمان به بعد تورم عضو آغاز می شود.
از جمله علائم بالینی در افراد مبتلا به لنف ادم اولیه می توان به احساس تورم در یک یا چند عضو بدن اشاره کرد؛ هر چند ادم اولیه در پاها شایع تر است، ولی برای تشخیص لنف آدم باید به تورم دست، تنه یا سر و گردن هم توجه کرد. گاهی اوقات این اختلال به صورت اختلال در سیستم لنفاوی در یک نیمه از بدن خود را نشان می دهد. برای مثال دست، پا و صورت و نیم تنه راست، ممکن است دچار ورم شود که، برای تشخیص صحیح باید این موارد به دقت بررسی شوند.mayoclinic
لنف ادم ثانویه
در ادم ثانویه سیستم لنفاوی در ابتدا بدون هیچ گونه اشکالی، عملکرد دقیق خود را ارائه می دهد؛ اما در یک مقطعی از زندگی به هر دلیل جانبی مانند جراحی، آسیب و ضربه، سیستم لنفاوی دچار اختلال می شود. شایع ترین علت لنف ادم ثانویه سرطان ها و مخصوصا سرطان پستان است. در سرطان پستان برداشتن پستان و جراحی آن خود به تنهایی منجر به آسیب به رگ های لنفاوی تنه و تا حدی زیر بغل و بازو می شود. برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل، نمونه برداری از آنها و یا شیمی درمانی و رادیو تراپی از سایر علل بروز این عارضه است.
همچنین، یکی از دلایل بروز این عارضه، وجود بیماری های انگلی در بدن هستند! در این حالت، مجموعه ای از انگل ها و پارازیت ها در عروق لنفاوی جمع شده و تکثیر می کنند که اصطلاحا به آن فیلاریازیس لنفاوی می گویند. این عارضه می تواند منجر به الفانتیازیس یا فیل پایی شود. خوشبختانه بیماری های انگلی که باعث ادم ثانویه می شوند، در کشور ما خیلی شایع نبوده و تنها در بعضی از مناطق جنوب کشور به صورت پراکنده به چشم می خورند.
مثال هایی از ایجاد لنف ادم ثانویه در سیستم لنفاوی
در ادامه چند نمونه از شرایطی که پس از آن ها ممکن است بیمار مبتلا به Lymphedema شود را شرح خواهیم داد
ورم دست پس از سرطان پستان
به طور کلی، یکی از شایعترین دلایل بروز لنف ادم ثانویه در دنیا و به ویژه در کشور ما، ارتباط مستقیم با سرطانها دارد؛ به همین دلیل موضوع «لنف ادم و سرطان» اهمیت بالایی پیدا میکند. بسته به محل تومور، این بیماری میتواند باعث تورم در نواحی مختلف شود. برای مثال، سرطان پستان یکی از شایعترین موارد است؛ جراحی پستان، برداشت غدد لنفاوی، آسیب به رگهای لنفاوی، شیمیدرمانی و رادیوتراپی میتوانند جریان طبیعی مایع لنف را مختل کنند و باعث تجمع آن در دست و بازو شوند که در نهایت منجر به ایجاد ادم ثانویه میشود.
ورم پا بعد از جراحی های لگن
در جراحی های لگن به منظور درمان بیماری هایی چون سرطان دهانه رحم، سرطان رحم، سرطان تخمدان در خانم ها و یا سرطان پروستات در آقایان نیز احتمال ایجاد آسیب در رگ های لنفاوی وجود دارد. حتی ممکن است در اثر سرطان های مربوط به دستگاه گوارش، در اثر انجام انواع جراحی در منطقه یا برداشتن غدد لنفاوی، آسیب هایی به عروق لنفاوی موجود در این ناحیه وارد شود. از سوی دیگر انجام رادیوتراپی های منطقه لگن می تواند بازگشت لنف از پاها را دچار اختلال کرده و در نهایت ایجاد لنف ادم در پاها را، در پی داشه باشد.
تورم بعد از جراحیهای سر و گردن
در جراحی های نواحی سر و گردن در اثر بیماری هایی مانند سرطان دهان، سرطان زبان، سرطان حلق و حنجره، سرطان تیروئید و انجام رادیو تراپی های درمانی در ناحیه سر و گردن، ممکن است با تورم ناحیه سر و صورت همراه باشد.
این نوع از لنف ادم اگر به موقع درمان نشود، ممکن است باعث اختلال در بلع و غذا خوردن شود و سلامتی کلی بدن را تحت تاثیر قرار دهد؛ البته مشکل حادتری که می تواند در اثر ادم ثانویه در نواحی زبان و حلق بروز کند، مشکلات تنفسی و تنگی نفسی است! لذا جهت جلوگیری از عوارض تهدید کننده زندگی، لازم است این افراد بلافاصله بعد از تشخیص، مورد درمان و کنترل قرار گیرند.
علائم لنف ادم؛ نشانه های لنف ادم چیست؟
نشانههای لنف ادم، معمولا بهتدریج ظاهر شده و با ورم در ناحیه آسیبدیده آغاز میشود؛ اما در صورت عدم مدیریت، میتواند پیشرفت کرده و علائم جدیتری ایجاد کند. این علائم، اغلب در یک دست یا پا دیده میشوند؛ اما ممکن است در سایر نواحی بدن مانند قفسه سینه، صورت یا ناحیه تناسلی نیز بروز کنند.
- ورم قسمتی یا تمام اندام: این اصلیترین و اولین علامت لنف ادم است. ورم، ممکن است در ابتدا خفیف بوده و در طول روز کم و زیاد شود (مثلا صبحها بهتر و عصرها بدتر باشد)؛ اما با گذشت زمان، دائمی و شدیدتر میشود. در مراحل اولیه، با فشار دادن انگشت روی ناحیه متورم، جای فرورفتگی باقی میماند (ورم گودهگذار).
- احساس سنگینی، سفتی یا پری در اندام: فرد مبتلا به لنف ادم ممکن است احساس کند دست یا پایش سنگینتر از حد معمول است. همچنین، پوست در ناحیه متورم ممکن است سفت و کشیده به نظر برسد که این حس به دلیل تجمع مایع در زیر پوست است.
- محدودیت در دامنه حرکتی: افزایش حجم و سفتی اندام به دلیل لنف ادم میتواند حرکت مفاصل مانند مچ دست، آرنج یا زانو را دشوار کرده و انعطافپذیری فرد را کاهش دهد. این موضوع بر توانایی فرد برای انجام فعالیتهای روزمره تأثیر منفی میگذارد.
- عفونتهای مکرر پوستی (سلولیت): مایع لنف انباشتهشده، محیطی غنی از پروتئین و مناسب برای رشد باکتریها فراهم میکند. به همین دلیل، افراد مبتلا به لنف ادم، مستعد ابتلا به عفونتهای باکتریایی مکرر در پوست ناحیه آسیبدیده هستند که با قرمزی، درد، گرما و تب همراه است.
- تغییرات پوستی (فیبروز): در مراحل پیشرفته لنف ادم، پوست ناحیه متورم ضخیم، سفت و سخت میشود. این وضعیت که به آن فیبروز گفته میشود، به دلیل التهاب مزمن و تجمع پروتئینها رخ میدهد. ممکن است پوست ظاهری شبیه به پوست پرتقال پیدا کند یا دچار زگیل و نشت مایع لنف از طریق شکافهای پوستی شود.
لنف ادم چقدر خطرناک است؟
لنف ادم، به خودی خود یک بیماری کشنده نیست؛ اما اگر بهدرستی مدیریت نشود، میتواند منجر به عوارض جدی و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. خطر اصلی این بیماری، در عوارض جانبی آن نهفته است؛ مهمترین و شایعترین خطر، افزایش ریسک عفونتهای باکتریایی شدید (سلولیت) در اندام مبتلاست که در صورت عدم درمان سریع، میتواند به جریان خون راه یافته و منجر به سپسیس (عفونت خون) شود که یک وضعیت اورژانسی و تهدیدکننده حیات است.
در موارد بسیار نادر و در لنف ادم مزمن و شدید که برای سالها درمان نشده باقی مانده، ریسک ابتلا به یک نوع سرطان نادر به نام لنفانژیوسارکوم (Lymphangiosarcoma) وجود دارد. علاوه بر این، لنف ادم با ایجاد محدودیتهای فیزیکی، درد مزمن و تغییرات ظاهری، میتواند تاثیرات روانی عمیقی مانند افسردگی و اضطراب بر بیمار بگذارد. بنابراین، اگرچه لنف ادم مستقیما خطرناک نیست، مدیریت صحیح و پیوسته آن برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.
چه کسانی در معرض ابتلا به لنف ادم قرار دارند؟
اختلال لنف ادم عمدتا در افرادی دیده می شود که در مسیرهای لنفی خود دچار مشکل می شوند؛ حال این سوال پیش می آید که چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند؟ آیا همه افراد به یک اندازه می توانند به اختلال ادم دچار گردند؟
به طور کلی، لنف ادم زمانی رخ می دهد که مسیرهای لنفاوی و یا قسمتی از غدد لنفاوی به دلایل مختلفی، حذف یا دچار آسیب شده باشند علاوه بر این، حذف یک یا چند غده لنفاوی در حین جراحی می تواند عامل اصلی ابتلا به ادم باشد. برای مثال، جراحی پستان برای درمان سرطان پستان و برداشتن بخشی از غدد لنفاوی، یکی از موقعیت هایی است که احتمال ابتلا به Lymphedema را به شدت افزایش می دهد.
انواع جراحی های لگن و پا که طی آن ها بخش هایی از غدد لنفاوی کشاله ران خارج می گردند نیز می توانند عامل ابتلا به ادم پا محسوب شوند. همچنین، درمان های رادیوتراپی و شیمی درمانی، احتمال ابتلا به این عارضه را به طور قابل توجهی بالا می برند. به این ترتیب، کلیه افرادی که در یکی از موقعیت های گفته شده قرار می گیرند، ممکن است به اختلال غدد لنفاوی مبتلا شوند.
طبق بررسی های انجام شده، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از بیمارانی که تحت درمان سرطان سینه قرار میگیرند، پس از جراحی غدد لنفی و دریافت پرتودرمانی در ناحیه غدد لنفی، ممکن است به عارضه لنفدما در بازو مبتلا شوند؛ این وضعیت ممکن است عوارضی همچون تورم، درد و محدودیت حرکتی را به همراه داشته باشد. به این ترتیب، مدیریت و پیشگیری از لنفدما به عنوان یکی از چالشهای مهم در روند درمان این بیماران تلقی میشود.
چه شرایطی احتمال ابتلا به لنف ادم را تشدید می کند؟
در مواردی که جراحی و برداشتن غدد لنفاوی برای درمان بیمار الزامی است، باید همواره احتمال ایجاد لنف ادم را در نظر گرفت؛ برخی از مهم ترین عواملی که می توانند بروز Lymphedema را شدیدتر کنند، عبارتند از:
- شدت تهاجمی بودن جراحی (هر چه جراحی وسیع تر باشد، میزان آسیب بیشتر بوده وادم شدیدتر خواهد بود)
- عدم تحرک کافی عضو تحت جراحی به مدت طولانی
- عدم تمرین کافی برای حفظ دامنه حرکتی طبیعی عضو مبتلا
- عدم مراقبت کافی و مناسب از عضو جراحی شده
- افزایش وزن
بر اساس گفته دکتر شهپر حقیقت، لنفوتراپیست معتبر و شناخته شده باشگاه لنف ادم ایران، بهتر است افراد به محض انجام جراحی، با یک پزشک لنفولوژیست ملاقاتی داشته باشند. پزشک با بررسی وضعیت بیمار، آموزش های لازم را به وی ارائه داده و مراقبت های لازم را انجام خواهد داد. این کار باعث می شود تا بتوان از ابتلا به این عارضه پیشگیری کرده و یا در مراحل اولیه آن را بر طرف نمود.
روش های تشخیص لنف ادم
تشخیص لنف ادم، عمدتا بر اساس معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار صورت میگیرد؛ اما برای تایید تشخیص و رد کردن سایر علل تورم، ممکن است از روشهای تصویربرداری تخصصی نیز استفاده شود. پزشک با مشاهده علائم بالینی مانند تورم نامتقارن، تغییرات پوستی و سابقه جراحی یا پرتودرمانی، به وجود لfen ادم مشکوک میشود.
روش تشخیص | توضیحات |
معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی | پزشک به بررسی دقیق اندام متورم، اندازهگیری محیط آن، بررسی قوام پوست و وجود ورم گودهگذار میپردازد. پرسش در مورد سابقه درمان سرطان، جراحی، عفونت یا آسیبهای قبلی بخش کلیدی این مرحله است. |
لنفوسینتیگرافی (Lymphoscintigraphy) | این روش استاندارد طلایی برای تصویربرداری از سیستم لنفاوی است. در این تست، مقدار کمی ماده رادیواکتیو به زیر پوست تزریق شده و با یک دوربین مخصوص، جریان مایع لنف ردیابی میشود. این تصویربرداری میتواند محل انسداد یا کندی جریان را بهخوبی نشان دهد. |
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) | MRI میتواند تصاویر دقیقی از بافتهای نرم ارائه دهد و به تشخیص لنف ادم، از طریق نمایش الگوی تجمعات مایع در زیر پوست کمک کند. همچنین برای رد کردن احتمال وجود تومور یا سایر مشکلات ساختاری کاربرد دارد. |
سونوگرافی داپلر (Doppler Ultrasound) | این روش، عمدتا برای رد کردن سایر دلایل تورم اندام، بهویژه لخته خون در وریدهای عمقی (DVT) که علائمی مشابه لنف ادم دارد، استفاده میشود. |
پس از انجام معاینات اولیه، پزشک بر اساس شدت علائم و سابقه بیمار، ممکن است یک یا چند مورد از روشهای تصویربرداری فوق را برای تایید قطعی تشخیص لنف ادم و تعیین شدت آن تجویز کند. تشخیص زودهنگام اهمیت بسیار زیادی در کنترل بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن به مراحل شدیدتر و غیرقابلبرگشت دارد.
روش های درمان لنف ادم
لنف ادم درمان قطعی ندارد، اما روشهای مدیریتی موثری برای کاهش تورم، کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود دارد. درمان تخلیهای کامل لنف (CDT)، رویکرد استاندارد و جهانی است که شامل مراحل فشرده و نگهدارنده میشود و بر پایه ماساژ تخصصی، بانداژ فشاری، تمرینات ورزشی و مراقبت از پوست طراحی شده است. هدف اصلی این روش، هدایت مایع لنف از نواحی متورم به سمت عروق سالم و حفظ سلامت بافتهاست.
از جمله روشهای درمان لنف ادم و مدیریت آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تخلیه دستی لنف (MLD)؛ ماساژ ملایم برای هدایت مایع لنف به سمت غدد سالم.
- بانداژ و پوشاک فشاری؛ جلوگیری از تجمع مجدد مایع با بانداژ چندلایه و استفاده روزانه از جوراب یا آستین فشاری.
- ورزش و تمرینات هدفمند؛ انقباض عضلات به عنوان پمپ طبیعی برای حرکت لنف، تحت نظر فیزیوتراپیست.
- مراقبت از پوست و ناخن؛ پیشگیری از عفونت با حفظ تمیزی، رطوبت و درمان سریع آسیبهای پوستی.
- جراحی (موارد پیشرفته)؛ شامل انتقال غدد لنفاوی، مسیرهای انحرافی لنفاوی-وریدی و لیپوساکشن برای بیماران خاص.
آنچه تا اینجا توضیح داده شد در مواقعی کاربرد دارد که تنها با یک لنف ادم خالص مواجه شویم؛ اما بهتر است بدانید که در بسیاری از موارد، اختلالی که در مسیرهای لنف ایجاد شده و باعث عارضه ادم شده است، با اختلالاتی دیگری نظیر ناهنجاری های عروقی، اختلالات عضلانی-اسکلتی یا اختلالات متابولیک در بدن فرد همراه می شود! طبیعی است که هر کدام از این نارسایی های ایجاد شده، درمان های خاص خود را نیاز داشته باشند. در شرایطی که فرد به طور همزمان با چند اختلال درگیر باشد، یعنی Lymphedema به همراه سایر اختلالات ایجاد شده باشد، اولویت اصلی در برنامه درمانی، رفع سایر علل خواهد بود و سعی بر آن است تا همزمان با آنها، درمان ورم لنفاوی نیز برای فرد انجام شود.
سیستم لنفاوی چیست؟
حالا که میدانید لنف ادم چیست و چرا ایجاد میشود، برای درک بهتر این بیماری، شما را با سیسم لنفاوی آشنا میکنیم؛ سیستم لنفاوی بخشی از شبکه گسترده بدن است که در کنار وریدها و شریانها عمل میکند و مسئول جمعآوری و تصفیه موادی است که نمیتوانند مستقیماً وارد گردش خون شوند. این سیستم شامل عروق لنفاوی سطحی و عمقی است که مایع لنف را از بافتهای محیطی به سمت شبکههای مرکزی هدایت میکنند. اگر سیستم لنفاوی دچار اختلال شود، بیماریای به نام لنف ادم بروز میکند که با ورم دست و پا مشخص میشود. سیستم لنفاوی همچنین سلولها و پروتئینهای زائد را جمعآوری کرده و به گردش خون بازمیگرداند تا سلولها از آنها استفاده کنند.
مهمترین محل قرارگیری غدد لنفاوی شامل:
- ناحیه زیر بغل
- ناحیه گردن
- کشاله ران
- بخشهایی از تنه و شکم
غدد لنفاوی حاوی گلبولهای سفید هستند که با مواد زائد و سلولهای آسیبدیده مقابله میکنند. مایع لنف پس از عبور از شبکههای سطحی و عمقی به رگ اصلی توراسیک داکت منتقل شده و از طریق وریدها به سیستم گردش خون بازمیگردد. این فرآیند باعث تغذیه سلولها و دفع مواد زاید از طریق کبد و کلیهها میشود و نقش حیاتی در حفظ سلامت بدن و پیشگیری از بیماریهایی مانند لنف ادم دارد.
نحوه عملکرد سیستم لنفاوی چگونه است؟
با این توضیحات، حال می دانیم که در بدن ما غیر از شبکه خونی که وظیفه تغذیه و اکسیژن رسانی سلول ها و دفع مواد زاید را بر عهده دارد، یک سیستم لنفاوی نیز وجود دارد؛ وظیفه این سیستم جمع آوری موادی است که قابل جذب نیستند و نیاز به تصفیه شدن دارند؛ این مواد پس از تصفیه نهایی توسط سیستم لنفاوی، مجدد به سیستم گردش خون تحویل داده شده و توسط سلول های بدن مورد استفاده قرار می گیرند.
مایع لنف و سلولهای تصفیه شده بعد از جمعآوری نهایی، به رگهای بزرگتر منتقل میشوند و در نهایت به یک رگ اصلی در عمق شکم میرسند. این رگ اصلی که به آن «توراسیک داکت» میگویند، مایع لنف را از همه نقاط بدن جمعآوری میکند؛ به طوری که حتی مایع لنف از سمت پاها بعد از تصفیه به این رگ اصلی در شکم میریزد. همچنین، در اندامهای بالایی، مایع لنف از غدد لنفاوی زیر بغل، و در ناحیه سر و گردن از طریق غدد لنفاوی گردنی به سمت رگ اصلی شکمی هدایت میشود.
مایعی که به توراسیک داکت منتقل شده است، از طریق وریدها به سیستم گردش خون قلب رفته و در اختیار سلول های بدن قرار می گیرند. در واقع، از این مرحله به بعد گردش مایع لنف در اصل همان گردش خون معمول ما خواهد شد که موجب تغذیه و اکسیژن رسانی سلول ها می شوند. در نهایت مواد زاید از طریق ورید ها به سیستم های دفعی بدن که اصلی ترین آن ها کبد و کلیه ها هستند، انتقال داده شده و از بدن دفع می گردند.
انتخاب بهترین پزشک متخصص لنفولوژی در تهران
دکتر شهپر حقیقت متخصص اپیدمیولوژی و فوق تخصص لنفولوژی در تهران هستند. ایشان با تجربه فراوان در زمینه درمان بیماران مبتلا به لنف ادم، توانایی درمان انواع بیماری های مربوط به این عارضه را دارا هستند. جهت دریافت نوبت و یا ملاقات حضوری با دکتر شهپر حقیقت می توانید به تهران خیابان سهروردی شمالی، خیابان شهید قندي، خیابان یکم، پلاک 4، طبقه همکف، واحد 2، کلینیک لنفوتراپي پویا مراجعه نمایید.
سوالات متداول
لنف ادم تورم غیرطبیعی ناشی از تجمع مایع لنف در بافتهاست که معمولاً در دستها یا پاها رخ میدهد و نتیجه اختلال در عملکرد سیستم لنفاوی است.
عواملی که میتوانند باعث بروز لنف ادم شوند شامل آسیب به سیستم لنفاوی به دلیل جراحی، پرتودرمانی، عفونتها یا تروما، سرطان، یا مشکلات مادرزادی هستند. اختلال در عملکرد لنف میتواند منجر به تجمع مایع در بافتها و در نتیجه تورم شود.
لنف ادم ثانویه به اختلالی گفته میشود که به دنبال آسیب به سیستم لنفاوی ناشی از عواملی مانند جراحی، پرتودرمانی، عفونت یا تروما ایجاد میشود. این نوع لنف ادم معمولاً بعد از آسیب یا درمانهای پزشکی بروز کرده و به دلیل اختلال در جریان مایع لنف، تورم در اندامها ایجاد میشود.
محتوای آکارئونلنف ادم اولیه یک نوع اختلال لنفاوی است که به طور معمول از تولد یا در سنین پایین آغاز میشود. این نوع لنف ادم معمولاً به دلیل ناهنجاریهای ژنتیکی یا مشکلات مادرزادی در سیستم لنفاوی ایجاد میشود و بدون سابقه آسیب یا جراحی قبلی بروز میکند.
بله، خوشبختانه امروزه روش های مختلفی برای کنترل و درمان لنف ادم وجو دارد که از جمله آن ها میتوان به درمان احتقان زادایی ترکیبی، باندپیچی، استفاده از جوراب فشاری، فیزیوتراپی و … اشاره کرد.
دیگر خدمات دکتر حقیقت
تشخیص به موقع و درست ورم لنفاوی نقش مهمی در روند درمان لنف ادم دارد جهت آشنایی جامعه و بیماران عزیز در این قسمت به روشهای تشخیصی، تشخیص های افتراقی، معاینات شخصی و... پرداخته شده است
کیفیت زندگی فردی که به لنف ادم مبتلا شده است در ابعاد مختلف تحت تاثیر قرار می گیرد در این مقاله خانم دکتر حقیقت در مورد روانشناسی، جنسی، مراقبین، اشتغال و مدیریت کیفیت زندگی صحبت کرده اند
فیزیوتراپی به عنوان یک بخش مهم از فرآیند درمان و یک درمان تکمیلی در حین درمان لنف ادم، جایگاه ویژه دارد در این مقاله دکتر حقیقت به مواردی چون فیزیوتراپی عضلانی-اسکلتی، آرتروز،خشکی شانه، cts پرداخته اند.
پیشگیری از لنف ادم بسیار ساده تر و کم هزینه تر از درمان لنف ادم است در این مقاله به عوامل خطر، مراقبتهای پیشگیرانه و گروه های تحت خطر و موارد مشابه از دیدگاه دکتر شهپر حقیقت پرداخته شده است.
درمان لنف ادم یک درمان ترکیبی از مجموع درمان های پزشکی و مراقبت های فردی است و در درمان پزشکی نیز دکتر حقیقت در این مقاله به ماساژ، بانداژ، ورزش، تغذیه، جراحی و دیگر نکات حیطه درمان پرداخته اند
بدن ما گاهی با نشانههایی کوچک، پیامهای مهمی ارسال میکند؛ ورم غدد لنفاوی زیر بغل یا لنفادنوپاتی، یکی از این
یکی از عوارض شایع پس از جراحیهای مرتبط با سرطان پستان، بهویژه برداشت غدد لنفاوی زیر بغل، بروز نوارهای سفت
بروز ورم در اندامها، بهویژه پاها، میتواند نشانهای از اختلالات مختلف در بدن باشد؛ یکی از سردرگمیهای رایج بیماران و
در طول تاریخ، روشهای مختلفی برای حذف موهای زائد استفاده شده، اما امروزه لیزر بهویژه برای نواحیای مثل زیر بغل
یه خانم دکتر پر از انرژی مثبت با یه تیم حرفه ای
I do believe all the ideas you have offered in your post.
They’re really convincing and can certainly work. Still,
the posts are very quick for beginners. May just
you please prolong them a bit from subsequent time?
Thank you for the post.
سلام مقاله خوبی بود.
یه سوال داشتم حتی اگر کسی جراحی نداشته باشه هم ممکنه به لنف ادم دچار بشه؟
بله، حتی اگر فرد جراحی نداشته باشد، ممکن است به لنف ادم دچار شود. لنف ادم زمانی رخ میدهد که سیستم لنفاوی به دلایل مختلف، مانند آسیب به غدد لنفاوی، اختلال در عملکرد مسیرهای لنفاوی یا بیماریهای ژنتیکی، قادر به تخلیه مایعات اضافی از بافتها نباشد. این بیماری میتواند به علت اختلالات مادرزادی سیستم لنفاوی (مانند لنف ادم اولیه) یا به علت بیماریهای دیگر مانند عفونتها، سرطانها، یا آسیبهای ضربهای به سیستم لنفاوی (لنف ادم ثانویه) بروز کند.
سلام ورم انگشتان دست بعد خواب هم میتونه نشان دهنده لنف ادم باشه؟ بدون هیچ پیش زمینه قبلی و جراحی خاص
سلام. بعید است. بهتره به پزشک روماتولوژیست مراجعه کنید.
من مدتهاست با لنف ادم دست و پنجه نرم میکنم و تجربه شخصی من نشان میدهد که فیزیوتراپی و تمرینات منظم تأثیر بسزایی در کاهش علائم دارند.
ممنون که تجربیات خودتون در زمینه لنف ادم را با ما به اشتراک گذاشتید
ببخشید لنفولوژیست و لنفوتراپیست هر دو یک کار انجام میدن؟
خیر هر چندلنفولوژیست و لنفوتراپیست هر دو در زمینه سیستم لنفاوی فعالیت دارند، اما نقشها و تخصصهای متفاوتی دارند:
لنفولوژیست: پزشک متخصصی است که در زمینه سیستم لنفاوی و بیماریهای مرتبط با آن تخصص دارد.
لنفوتراپیست: فردی است که معمولاً در زمینه فیزیوتراپی یا مراقبتهای پوستی آموزش دیده و تخصص اصلی او ارائه درمانهای فیزیکی برای مدیریت و کاهش علائم لنف ادم است.
آسیبب دیدن سیستم لمفاوی خطرناکه؟
بله آسیب دیدن سیستم لنفاوی میتونه خطرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشه، به همین دلیل به محض مشاهده علائم حتی در حد خفیف باید به لنفولوژیست باتجربه و مجرب مراجعه کنید.
سلام lymphedema چیست؟
lymphedema همان عبارت انگلیسی لنف ادم است. لنف ادم به وضعیتی گفته می شود که در آن مایع لنف به دلیل اختلال در سیستم لنفاوی در بافتها جمع میشود و باعث تورم، معمولاً در اندامها میشود. این بیماری میتواند به دلیل آسیب به عروق لنفاوی یا جراحیها ایجاد شود و در صورت عدم درمان، مشکلات جدی ایجاد کند.
مطلب خیلی کامل و خوبی بود فقط یه سوال داشتم، لنفوتراپی یعنی چی؟
ممنون از توجهتون؛
اطلاعات خوب در مورد لنف ادم بود، ولی محل قرارگیری غدد لنفاوی کجاست؟
خوشحالیم که مطالب براتون مفید بوده. مشخص ترین نواحی که میتونید وجود غدد لنفاوی را در آنها حس کنید عبارتند از: گردن، زیر چانه، زیر بغل و کشاله ران. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می کنیم مقاله آشنایی با غدد لنفاوی رو مطالعه کنید.
آیا لنف ادم گردن خطرناک است؟ اصلا چرا لنف ادم گردن به وجود میاد؟
لنف ادم گردن میتواند خطرناک باشد زیرا تجمع مایع لنف در این ناحیه، علاوه بر ایجاد تورم، میتواند به مشکلات تنفسی، اختلالات در حرکت و عملکرد عضلات گردن، و حتی آسیب به اعصاب و عروق لنفاوی منجر شود. لنف ادم گردن به دلیل اختلال در سیستم لنفاوی، معمولاً پس از جراحیها یا آسیب به غدد لنفاوی گردن به وجود میآید. عوامل خطر شامل جراحیهای سر و گردن، پرتودرمانی، یا عفونتهای قبلی میشوند. در صورتی که لنف ادم به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، میتواند باعث مشکلات مزمن و عوارض جدی شود.
برای کاهش تورم ناشی از لنف ادم چه حرکت های ورزشی انجام بدیم؟
حرکات ورزشی مناسب برای کاهش تورم لنف ادم، باید باتوجه به عضو آسیب دیده و میزان تورم موجود برنامه ریزی شود، زیرا انجام حرکات اشتباه ممکن است آسیب بیشتری در پی داشته باشد به همین دلیل نمی توان برای همه تعدادی حرکت ورزشی محدود معرفی کرد. این کار باید حتما بعد از معاینه فیزیکی و توسط لنفاوتراپیست به بیمار آموزش داده شود.
سلام ممنون از مطالب خوبتون یه سوال داشتم آیا لنف ادم درمان قطعی داره؟
سلام خوشحالیم که مطالب برای شما مفید بوده، متاسفانه لنف ادم درمان قطعی ندارد ولی می توان با رعایت نکات ساده این بیماری را به راحتی کنترل و مدیریت کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله درمان لنف ادم را مطالعه کنید.
ادرس مطب دکتر شهپر حقیقت دقیقا کجاست من پیدا نکردم!!
سلام دوست عزیز آدرس مطب دکتر شهپی حقیقت خدمت شما :خیابان سهروردی شمالی، خیابان شهید قندی، کوچه یکم، پلاک4، جنب مرکز ام آر ای سهروردی، طبقه همکف، واحد دو
سلام وقت بخیر یه سوال داشتم، مایع لنف چیست؟
مایع لنف یک مایع شفاف است که در سیستم لنفاوی بدن جریان دارد و وظیفه آن انتقال مواد زائد، پروتئینها، چربیها و سلولهای ایمنی از بافتها به جریان خون است. این مایع از طریق عروق لنفاوی حمل میشود و به حفظ تعادل مایعات بدن و عملکرد سیستم ایمنی کمک میکند. سیستم لنفاوی شامل غدد لنفاوی است که به فیلتر کردن و پاکسازی این مایع از باکتریها و مواد مضر میپردازد. در صورت بروز اختلال در عملکرد سیستم لنفاوی، این مایع در بافتها تجمع مییابد که منجر به تورم و مشکلات دیگر میشود.
من بعد از عمل برداشتن رحم، پام یه مقدار ورم کرده و بعضی روزا سنگین میشه. دکترم گفت ممکنه از سیستم لنفاوی باشه. میخواستم بدونم اگه اول کار باشه با درمان فیزیوتراپی میشه کنترلش کرد یا لازمه دارو خاصی مصرف بشه؟
بعدداز جراحی رحم احتمال ایجاد لنف ادم پا وجود دارد. لطفا در اولین فرصت جهت بررسی و درمان به کلینیک لنفولوژی مراجعه کنید تا نتیجه درمان بهتری حاصل شود.
من شنیدم ماساژهای معمولی ممکنه برای لنف ادم ضرر داشته باشن، درسته؟ یا اینکه هر نوع ماساژی به تخلیه لنف کمک میکنه؟
قطعا ماساژهای تخلیه لنف متفاوت، سطحی و جهت دار هستند. ماساژهای معمولی فشار زیادی بر عضلات وارد می کنند که باعث آسیب لنف زیر جلدی می شود.
سلام وقت بخیر. لنف ادم پاها باعث ایجاد زخم هم میشه؟ پدرم جراحی پروستات داشته و مدتهاست ورم پا داره و اخیراً پوستش نازک و قرمز شده. این نشونه خطرناکه؟
سلام، بله با پیشرفت لنف ادم و اختلال خونرسانی پوست منطقه، امکان ایجاد زخم وجود دارد. حتما جهت بررسی و درمان مناسب به کلینیک لنفولوژی مراجعه کنید.
ببخشید یک سوال داشتم لنف ادم فقط در دست و پا اتفاق میافته؟ چون من بعد از جراحی تیروئید، گردنم یه مقدار متورم شده و نمیدونم طبیعیـه یا نه.
بعد از جراحی تیرویئد و دستکاری مجاری لنفاوی گردن هم ممکن است ورم سر و صورت ایجاد شود. جهت آموزش ماساژ و ورزشهای لازم به کلینیک لنفولوژی مراجعه داشته باشد.
من بعد از جراحی سرطان پستان، موقع بیدار شدن از خواب حس میکنم دستم بیحس و ورم کرده. این میتونه شروع لنف ادم باشه؟
بله ممکن است شروع لنف ادم باشد. بهتر است برای معاینه و بررسی به پزشک لنفولوژیست مراجعه کنید.
اگه لنف ادم سالها قبل ایجاد شده باشه، هنوز هم درمان براش جواب میده یا فقط قابل کنترل هست؟
حتما برای درمان مراجعه کنید. طبیعتا هر چه زودتر مراجعه شود، درمان رضایتبخش تر است ولی لنف ادم های قدیمی هم در بسیاری موارد پاسخ بسیار خوبی به درمان می دهند و قطعا از پیشروی ادم و بروز ادم جلوگیری می شود.
من لنف ادم خفیف دارم ولی خیلی از کرمها و لوسیونها باعث خارش پوست میشن. باید از چه نوع محصولاتی استفاده کنم؟
بهترین محصولات جهت مراقبت از پوست در لنف ادم محصولات مربوط به کودکان مثل لوسیون بچه، روغن بچه هستند
سلام دکتر، میخوام بدونم اگه کسی فقط یک غده لنفاویش آسیب ببینه، حتما لنف ادم ایجاد میشه یا ممکنه بدن خودش جبران کنه؟
سلام، بستگی به جای غده و عملکرد کل سیستم لنفاوی داره. بعضی مواقع بدن میتونه جبران کنه و تورم ایجاد نشه، ولی گاهی هم ممکنه لنف ادم شروع بشه و نیاز به مراقبت باشه.
یه سوالی داشتم، لنف ادم بعد از شیمیدرمانی همیشه شدید میشه یا ممکنه خفیف هم باشه؟
سلام، شدت لنف ادم بعد از شیمیدرمانی متفاوت هست. بعضی افراد فقط کمی تورم دارن و بعضیها نیاز به درمان منظم دارند. تشخیص زودهنگام خیلی مهمه.
یه سوال داشتم، بعد از جراحی لگن، اگه چند ماه ورم پاها کم باشه ولی کامل از بین نره، باید نگران لنف ادم باشم؟
سلامT حتی ورم خفیف هم میتونه شروع لنف ادم باشه. بهتره زود به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب شروع بشه.
دکتر، آیا لنف ادم سر و گردن میتونه باعث مشکل تو بلع و تنفس بشه؟
بله، در موارد پیشرفته ممکنه تورم لنفاوی گردن بر بلع و تنفس اثر بذاره. تشخیص و درمان به موقع خیلی مهمه.
دکتر، میخوام بدونم لنف ادم ثانویه ناشی از سرطان همیشه در یک اندام مشخص ایجاد میشه یا ممکنه چند تا اندام رو درگیر کنه؟
معمولاً لنف ادم ثانویه در اندامی که تحت جراحی یا درمان سرطان بوده ایجاد میشه، ولی در بعضی شرایط ممکنه چند اندام هم درگیر بشن.
من چند ماهه که با باندپیچی چندلایه دستم رو درمان میکنم، ورم خیلی کمتر شده. ولی هنوز احساس سنگینی میکنم. میخوام بدونم این حالت طبیعیه یا نشونه مشکل دیگهایه؟
سلام، کاهش ورم نشانه درمان موفقه، اما احساس سنگینی گاهی تا مدتی باقی میمونه. ادامه مراقبت و تمرینات توصیه میشه.
بعد از ماساژ تخلیه لنفاوی، دستم نرمتر شده و تورم کمتر شده، ولی بعضی وقتا قرمزی و خارش هم دارم. آیا این طبیعیه یا باید نگران بشم؟
سلام ، کمی قرمزی و خارش در ابتدای درمان ممکنه طبیعی باشه، اما در صورت شدت یا طولانی شدن حتما باید مراجعه کنید.
من بعد از جراحی رحم و پرتودرمانی دچار لنف ادم پا شدم، یک مدته تمرینات مخصوص لنف ادم پا رو انجام میدم و تاثیر خوبی داشته، ولی وقتی زیاد میایستم یا پیادهروی طولانی میکنم، ورم پاهام یکم بیشتر میشه. این طبیعیه؟
سلام. بله، فعالیت بدنی طولانی میتونه موقت ورم رو زیاد کنه. با رعایت گن فشاری و استراحت کافی، کنترل میشه.ولی در کل باید مراقب فعالیت های روزانه خودتون باشید و فشار کمتری روی پاها وارد کنید