ورم دست، که به عنوان لنف ادم دست نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین عوارض جراحی سرطان بر لنف ادم است؛ این وضعیت اغلب به دلیل برداشتن یا آسیب دیدن غدد لنفاوی ناحیه زیر بغل (دیسکسیون غدد لنفاوی) ایجاد می‌شود، که منجر به تجمع غیرطبیعی مایع لنف، در بافت‌های نرم می‌گردد. هر گونه تدبیری که موجب تسهیل در جریان لنفاوی شود، مانند تمرینات فیزیوتراپی، ماساژ تخلیه لنفاوی و استفاده از لباس‌های فشاری، میتواند در کاهش درد و کنترل تورم مؤثر باشد.
به‌طورکلی انتخاب روش درمان یا کنترل درد دست بعد از عمل سرطان سینه به شدت تورم و وضعیت بیمار بستگی دارد؛ طبیعی است که هر چه شدت ورم بیشتر باشد، درمان های گسترده تری لازم خواهد بود. لازم به ذکر است که لنف ادم یک بیماری مزمن و پیچیده است که نیازمند درمانهای تخصصی و پایش مداوم تحت نظر پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست مجرب میباشد. در ادامه به برخی از روش های کنترل درد ورم دست اشاره خواهیم کرد.
اقدامات موثر در کنترل درد و ورم دست پس از جراحی پستان
پس از جراحی سرطان پستان، برخی بیماران دچار تورم در ناحیه سینه یا دست می‌شوند؛ این عارضه که با عنوان لنف ادم شناخته می‌شود، معمولاً به‌دلیل برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل یا آسیب به مسیر جریان مایع لنف رخ می‌دهد. تجمع مایع لنفاوی در بافت‌های نرم موجب احساس سنگینی، درد و محدودیت حرکتی در دست می‌شود. کنترل به‌موقع تورم و درد دست بعد از عمل، بخش مهمی از روند درمان و بازتوانی بیماران محسوب می‌شود و نقش زیادی در بهبود کیفیت زندگی دارد.
برای مدیریت بهتر این وضعیت، رعایت مجموعه‌ای از اقدامات درمانی و مراقبتی ضروری است:
- مراجعه به پزشک لنفولوژیست؛ تشخیص دقیق و برنامه درمانی اختصاصی باید توسط پزشک متخصص لنف ادم انجام شود تا از پیشرفت تورم جلوگیری گردد.
- انجام ماساژ تخلیه لنفاوی؛ این نوع ماساژ تخصصی با حرکات نرم و جهت‌دار، به تخلیه مایع لنف از بافت‌ها و کاهش تورم کمک می‌کند.
- بانداژ چندلایه یا استفاده از آستینهای فشاری؛ این ابزارها با ایجاد فشار کنترل‌شده، به گردش بهتر مایع لنف در دست و بازو کمک می‌کنند.
- درمان در کلینیک تخصصی لنفوتراپی؛ حضور در مراکز مجهز مانند کلینیک لنفوتراپی پویا باعث می‌شود بیمار علاوه بر دریافت درمان حرفه‌ای، آموزش‌های لازم برای مراقبت خانگی را نیز یاد بگیرد.
- پیگیری تمرینات خانگی و آموزش‌های خودمراقبتی؛ انجام صحیح تمرین‌های توصیهشده توسط فیزیوتراپیست میتواند روند بهبود را تسریع کند و درد را کاهش دهد.
رعایت منظم این توصیه‌ها، به کنترل لنف ادم، کاهش تورم و بازگشت عملکرد طبیعی دست کمک چشمگیری می‌کند و مانع از مزمن شدن این مشکل می‌شود.
ویدئو فیزیوتراپی بعد از جراحی سرطان پستان
در ویدئو زیر که توسط کلینیک لنفوتراپی پویا، برای شما عزیزان آماده شده است، به طور کامل در مورد بازتوانی بعد از جراحی سرطان و چگونگی تاثیر فیزیوتراپی در بهبود کیفیت زندگی بیماران، توضیح داده شده است. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر، این ویدئو را با دقت مشاهده کنید.
ورزش و کاهش ورم دست بعد از جراحی
یکی از حالت هایی که معمولا همه افراد بعد از جراحی سینه تجربه می کنند، کاهش تحرک دست سمت جراحی است. کم تحرکی دست و برداشتن غدد لنفاوی، گردش مایع لنف را با اختلال مواجه می سازد؛ در نتیجه حجم ورم بیشتر شده و حتی بیمار احساس سنگینی در دست خود خواهد داشت.
انجام ورزش بعد از جراحی سرطان پستان به بیمار کمک می کند، تا دامنه حرکتی دست خود را برگرداند؛ اما حرکات ورزشی باید زیر نظر یک فیزیوتراپیست انجام گیرند. به همین دلیل معمولا پزشک لنفولوژیست بعد از بررسی ها و معاینات اولیه، بیمار را به یک فیزیوتراپیست آشنا با مراقبت لنف ادم ارجاع خواهد داد.
بانداژ کردن جهت کاهش ورم دست
یکی از مراحلی که در درمان تخصصی لنف ادم به کار می رود، بانداژ کردن عضو مبتلا است؛ از نظر دکتر شهپر حقیقت، استفاده از بانداژهای فشاری به گردش بهتر مایع لنف کمک می کند. البته معمولا برای لنف ادم های خفیف از آستین های کشی استفاده می شود؛ در هر حال، اعمال فشار مناسب بر روی دست باعث کاهش ورم می گردد.
کم شدن میزان ورم، در نهایت باعث درمان یا کنترل درد دست بعد از جراحی سرطان سینه خواهد شد.
داشتن یک رژیم غذایی مناسب
افزایش وزن و چاقی از جمله فاکتورهایی هستند، که بهبود لنف ادم ناشی از جراحی پستان را مختل می سازد! به همین دلیل پزشکان لنفولوژیست بر این باور هستند که بیماران باید از یک رژیم غذایی مناسب استفاده کنند. این کار با کنترل وزن در محدوده سالم، فشار وارده بر عروق لنفاوی را کاهش داده و متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد؛ درنتیجه حجم ورم کمتر می‌شود. کاهش ورم دست در نهایت به کنترل درد ناشی از آن منجر خواهد شد.
بالا نگه داشتن بازو
بالا نگه داشتن بازو باعث بهبود جریان مایع لنفاوی می‌شود؛ به طور خاص، هنگامی که بازو بالاتر از سطح قلب قرار می‌گیرد، نیروی جاذبه به تسهیل حرکت مایع لنف کمک می‌کند. این وضعیت موجب تخلیه بهتر مایع لنفاوی و در نتیجه کاهش حجم تورم دست بعد از جراحی سینه می‌شود.
ماساژ درمانی
یکی از مراحل اصلی در درمان لنف ادم و کنترل درد دست بعد از جراحی سرطان سینه، ماساژ درمانی است؛ دقت کنید که ماساژ درمانی بیماران مبتلا به لنف ادم با ماساژ درمانی هایی که برای رفع گرفتگی عضلات انجام می گیرند، کاملا متفاوت است! در واقع، ماساژ درمانی لنف ادم، یک ماساژ بسیار سطحی، ملایم و جهت دار است که با هدف بهبود گردش مایع لنف انجام می گیرد؛ در این روش، مسیر هدایت مایع لنف، باید به سمت سیستم لنفاوی شکمی باشد.
در مدت زمانی که بیمار در یک کلینیک تخصصی لنفوتراپیتست، تحت درمان و مراقبت قرار دارد، درمانگران نحوه صحیح ماساژ بافت درگیر با لنف ادم را به او آموزش می دهند. برای مراقبت از لنف ادم و کنترل درد ورم دست بعد از جراحی سرطان پستان باید ابتدا ماساژ و سپس بانداژ انجام گیرد.
مراقبت از پوست و ناخن دست بعد از جراحی پستان
ورم لنفاوی دست نیاز به تشخیص و درمان اصولی دارد؛ هر گونه سهل انگاری در درمان آن می تواند عوارض پیچیده ای را به همراه داشته باشد. برای مثال، افزایش بیش از حد ورم ممکن است باعث ایجاد بافت فیبروز و آسیب های پوستی شدید شود! این موضوع حتی میتواند درد دست بعد از عمل سینه را، تشدید کند. از این رو، بخشی از فرایند درمان لنف ادم به مراقبت از پوست و ناخن مربوط می شود؛ این مراقبت ها توسط پزشک لنفولوژیست و یا درمانگران به بیمار آموزش داده می شوند.
حدود 20 تا 30 درصد از افرادی که به دلیل سرطان پستان تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، ممکن است به لنف‌ادم دست مبتلا شوند؛ این وضعیت معمولاً بعد از جراحی به دنبال برداشتن غدد لنفاوی یا بعد از قرار گرفتن در معرض درمانهای پرتو‌درمانی رخ می‌دهد. ریسک ابتلا به لنف‌ادم در افرادی که جراحی‌های وسیع‌تری داشته‌اند یا دچار عفونت و التهاب در ناحیه جراحی شده‌اند، بیشتر استpubmed.ncbi
مراقبت های روزانه جهت کاهش ورم دست پس از عمل پستان
پس از جراحی سرطان پستان، به‌ویژه در بیمارانی که به لنف ادم دست مبتلا می‌شوند، رعایت اصول مراقبتی در فعالیت‌های روزانه نقش مهمی در کاهش درد، تورم و جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد. آگاهی از این نکات ساده، میتواند به بهبود عملکرد دست، افزایش کیفیت زندگی و پیشگیری از عوارض بعدی کمک کند.
نکات مراقبتی مهم در بیماران مبتلا به لنف ادم دست:
- از بلند کردن اجسام سنگین با دستی که درگیر لنف ادم است خودداری کنید.
- دست آسیب‌دیده را در برابر ضربه، فشار یا کشش بیش از حد محافظت کنید.
- از قرار دادن بازو در معرض بریدگی، زخم یا سوختگی پرهیز نمایید.
- برای اصلاح زیر بغل از تیغ تمیز و سالم یا در صورت امکان، از روش‌های الکتریکی (مانند اپیلاتور یا ماشین اصلاح) استفاده کنید تا خطر زخم کاهش یابد.
- از انجام خون‌گیری، تزریق یا اندازه‌گیری فشار خون بر روی دست مبتلا خودداری کنید و این کارها را فقط با دست سالم انجام دهید.
- لباس‌هایی بپوشید که در قسمت بازو و سرآستین آزاد و بدون فشار باشند.
- هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند باغبانی یا کارهای خانگی سنگین، از دستکش محافظ استفاده کنید تا پوست در برابر خراش یا آلودگی محافظت شود.
- پوست دست را همیشه تمیز و مرطوب نگه دارید؛ استفاده از لوسیون‌های نرم‌کننده به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند.
- تمرین‌های فیزیوتراپی و حرکات توصیهشده توسط پزشک را به‌طور منظم انجام دهید.
- تغذیه سالم و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و مایعات کافی داشته باشید تا سیستم لنفاوی بهتر عمل کند.
رعایت این مراقبت‌ها نه‌تنها در درمان و کنترل لنف ادم مؤثر است، بلکه میتواند از بازگشت درد و تورم در آینده نیز جلوگیری کند.www.hopkinsmedicine.org
25 دیدگاه دربارهٔ «ورم دست بعد از جراحی پستان: کنترل درد و ورم دست بعد از عمل سینه»
همسرم بعد از جراحی این مشکل رو داشت. متأسفانه دیر متوجه شدیم و ورمش زیاد شد. اگر این مطلب رو زودتر می‌دیدم، شاید سریع‌تر اقدام می‌کردیم.😔
من همیشه نگران این بودم که ورم دستم بعد از جراحی دائمی بشه، ولی با مراقبت مداوم تقریباً تونستم کنترلش کنم. تغذیه سالم و پرهیز از نمک هم خیلی مؤثر بود.
آیا ورزش کردن باعث بدتر شدن ورم دستم نمی‌شود؟
ورزش مناسب و کنترل‌شده نه‌تنها ضرری ندارد، بلکه میتواند به بهبود جریان لنفاوی کمک کند. تمرینات سبک، مانند حرکات کششی و یوگا، می تواند تاثیر زیادی در کاهش ورم دست ها داشته باشد. البته باید از انجام فعالیت‌های سنگین یا حرکاتی که فشار زیادی به دست وارد می‌کنند، پرهیز کنید و تمام تمرینات خود را زیر نظر پزشک معالج انجام دهید.
آیا رژیم غذایی میتواند تأثیری روی ورم دست داشته باشد؟
بله، مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل میتواند به کنترل وزن و در نهایت بهبود وضعیت سیستم لنفاوی کمک کند. پرهیز از مصرف نمک زیاد و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات میتواند مفید باشد.
سلام من سمیرا هستم و 45 سالم هست؛ متاسفانه بعد از جراحی سینه متوجه شدم دستم ورم کرده، اولش خیلی ترسیدم، ولی بعد مشورت با پزشک و ورزش‌های ملایم و ماساژ تخلیه لنفاوی خیلی بهتر شد. توصیه می‌کنم زودتر فیزیوتراپی تخصصی رو شروع کنید.
چه زمانی باید برای ورم دست بعد از جراحی پستان به پزشک مراجعه کنم؟
اگر ورم دست شما به‌طور ناگهانی افزایش پیدا کرد، با درد شدید، قرمزی یا تب همراه بود، یا اگر اقدامات خانگی تأثیری نداشت، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا ارزیابی دقیق‌تری انجام شود.
سلام یک سوال داشتم، آیا ورم دست خطرناک هست و باید نگرانش باشیم؟
لنف ادم بعد از جراحی پستان یک عارضه شایع بوده و در بسیاری از موارد با مراقبتهای مناسب قابل کنترل است. با این حال، اگر ورم افزایش پیدا کرد یا با درد و تغییرات پوستی همراه شد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
یه پیشنهاد دارم برای کسایی که مثل من دچار ورم لنفاوی شدن؛ آب‌رسانی کافی به بدن رو جدی بگیرن، چون کم‌آبی بدن باعث تشدید ورم میشه. من بعد از افزایش مصرف آب تغییرات خوبی دیدم.
چه کارهایی می‌توانم برای کاهش ورم دستم انجام بدم؟
انجام تمرینات فیزیوتراپی، ماساژ تخلیه لنفاوی، استفاده از بانداژهای فشاری و بالا نگه داشتن دست میتواند به کاهش ورم دست شما کمک کند. همچنین، مراقبت از پوست و ناخن‌ها و پرهیز از فعالیت‌هایی که ممکن است به دست آسیب برساند نیز، توصیه می‌شود.
مادرم چند سال پیش جراحی داشت و ورم دستش خیلی اذیتش می‌کرد. ولی بعد از مشورت با پزشک، از جوراب‌های مخصوص و ماساژ استفاده کرد و خیلی کمک کرد.
آیا پوشیدن لباس‌های تنگ میتواند باعث افزایش ورم شود؟
بله، لباس‌های تنگ، به‌ویژه در ناحیه بازو و قفسه سینه، ممکن است جریان لنف را محدود کرده و باعث بدتر شدن ورم شوند؛ بهتر است از لباس‌های راحت و گشاد استفاده کنید.
من بعد از عمل سرطان پستان دچار لنف ادم دست شدم. ورزش‌هایی که گفتین رو انجام میدم ولی هنوز دستم احساس سنگینی داره. دکتر جان، لازمه علاوه بر ورزش حتما ماساژ لنفاوی هم بگیرم یا ورزش به تنهایی کافیه؟
نسترن عزیز، ورزش برای لنف ادم دست بعد از سرطان سینه خیلی مهمه اما به تنهایی کافی نیست. ترکیب ورزش منظم با ماساژ تخلیه لنفاوی زیر نظر متخصص، بهترین نتیجه رو در کاهش ورم و سبک شدن دست میده.
سلام دکتر. من شنیدم بانداژ دست برای لنف ادم خیلی کمک می‌کنه. اما راستش نگرانم مادرم اذیت بشه یا باعث فشار بیش از حد بشه. چطوری مطمئن بشم بانداژم درست انجام میشه؟ بخاطر درمان سرطان سینه خیلی درد کشید نمیخوام بیشتر از این اذیت بشه 😔
امیررضا جان، درست میگی، بانداژ اگر اصولی نباشه می‌تونه آزاردهنده باشه. برای لنف ادم دست بعد از سرطان بهتره ابتدا توسط لنفوتراپیست آموزش ببینید. وقتی فشار یکنواخت و ملایم باشه، بانداژ نه تنها اذیت نمی‌کنه بلکه به بهبود جریان لنف هم کمک می‌کنه.
دکتر یه سوال داشتم. من بعد از جراحی دستم رو خیلی بالا نگه می‌دارم، حس می‌کنم ورمش کمتر میشه. آیا این کار واقعا تاثیر داره یا فقط یه احساسه؟
مریم جان، بالا نگه داشتن دست بالاتر از سطح قلب یکی از روش‌های ساده و مؤثر برای کاهش لنف ادم دست بعد از سرطان هست. نیروی جاذبه کمک می‌کنه مایع لنفاوی راحت‌تر تخلیه بشه، بنابراین کار درستیه و به بهبود تورم کمک می‌کنه.
من بعد از عمل، خیلی حواسم به رژیم غذایی‌م نیست. ولی شنیدم اضافه وزن می‌تونه ورم رو بدتر کنه. واقعا اینقدر تاثیر داره یا بیشتر یه توصیه کلیه؟
الهام عزیز، کاملا درسته. اضافه وزن فشار بیشتری به سیستم لنفاوی وارد می‌کنه و می‌تونه ورم دست رو تشدید کنه. رژیم غذایی سالم و کنترل وزن یکی از اصول مهم در مدیریت لنف ادم دست هست.