هرچند ارتباط دیابت و لنف ادم کمتر شناخته شده است اما می‌تواند عواقب بسیاری برای سلامتی افراد دیابتی داشته باشد. دیابت یکی از بیماری‌های متابولیکی رایج است که در صورت عدم کنترل مناسب، می‌تواند زمینه‌ساز عوارض متعددی در بدن شود. یکی از پیامدهای کمتر شناخته‌شده اما مهم دیابت، ارتباط آن با بروز لنف ادم است؛ حالتی که در آن تجمع مایع لنفی باعث تورم مزمن اندام‌ها می‌شود. آسیب‌های عروقی ناشی از قند خون بالا، اختلال در ترمیم زخم‌ها و التهاب مزمن، همگی عواملی هستند که می‌توانند مسیر ابتلا به لنف ادم را در افراد دیابتی هموار کنند.
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای مدیریت همزمان دیابت و لنف ادم، کنترل ورم پا و رسیدگی به زخم‌ها و آسیب‌های پوستی است؛ مراجعه به پزشک متخصص لنفولوژی می‌تواند آغازگر مسیر درمان مؤثر باشد؛ چراکه استفاده از بانداژهای مخصوص، به تخلیه مایعات جمع‌شده و کاهش تورم کمک می‌کند.
نحوه ایجاد لنف ادم در اثر دیابت
دیابت یک بیماری پر عارضه است که می‌تواند ایمنی بدن را با مشکل مواجه سازد. همچنین بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت، به مشکلات عروقی و واریس نیز دچار هستند، که هر یک در جای خود می‌توانند خطر ابتلا به لنف ادم را تشدید نمایند! از آنجا که دیابت عامل ایجاد التهاب در بدن است، بنابراین زخم‌های ایجاد شده بر روی ساق پا یا انگشتان، حتی در طولانی مدت درمان نمی‌شوند! ماندگاری زخم دیابتی بر روی قدام ساق پا، میزان ورم پاها را روز به روز افزایش داده و باعث تجمع مایع در پاها خواهد شد، که خود عامل ایجاد اِدِم یا ورم است.
چنانچه این روند ادامه پیدا کند، پروتئین بین بافتی شروع به رسوب می‌کند و از این لحظه، فرد به طور همزمان به دیابت و لنف ادم و زخم دیابتی مبتلا خواهد بود! این نکته را در نظر داشته که باشید دیابت از عوارض لنف ادم نیست؛ درواقع این بیماری زمینه ای دیابت است که می تواند بر عروق لنفاوی تاثیر گذاشته و موجب اختلال در عملکرد طبیعی سیستم لنفاوی و بروز التهاب در بدن شود.
ویدئو دیابت و لنف ادم
زخم دیابتی و ارتباط آن با لنف ادم
یکی از بزرگترین مشکلاتی که اغلب بیماران مبتلا به دیابت طول کشیده با آن مواجه می‌شوند، زخم دیابتی و پیامدهای ناخوشایند ناشی از آن است؛ معمولا اگر در بدن بیماران مبتلا به دیابت، زخمی به وجود آید، ترمیم آن به سختی انجام گرفته و حتی ممکن است ترمیم نشود! با توجه به اینکه پاها بیشتر از سایر اندام بدن در معرض آسیب هستند، بنابراین احتمال بروز زخم دیابتی در ناحیه پا و مخصوصا قدام ساق پا بیشتر خواهد بود!
اگر یک زخم دیابتی درمان نشود و تا مدت‌ها باقی بماند، می‌تواند باعث ایجاد عارضه التهاب بافتی گردد. در چنین شرایطی، اندام مورد نظر دچار ورم شدید شده و بزرگتر از حالت عادی خواهد شد؛ از این مرحله به بعد، احتمال ابتلا به لنف ادم در اثر دیابت افزایش پیدا می‌کند.
برای درمان دیابت و لنف ادم همزمان چه باید کرد؟
بسیاری از بیماران مبتلا به لنف ادم، به سایر بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلب و عروق یا مشکلات کلیوی نیز مبتلا هستند؛ اتفاقا همین بیماری‌ها در ایجاد لنف ادم دخیل می‌شوند! در چنین شرایطی درمان لنف ادم پیچیده‌تر شده و به راهکارهای تخصصی‌تری نیاز دارد. البته تشخیص به موقع لنف ادم، می‌تواند مدیریت آن را راحت‌تر کرده و درمان لنف ادم را به نتایج قابل قبولی برساند. قدم اول درمان در این بیماران کنترل صحیح قند خون است تا از پیشروی عارضه جلوگیری شود. اقدامات ذیل در افراد دیابتی توصیه می شود:
- استفاده از جوراب کشی جهت جلوگیری از ایجاد یا تشدید ادم
- خودداری از پوشیدن لباسهای تنگی که فشار را در نواحی انتهای اندام بالا ببرد.
- کنترل صحیح قند خون زیر نظر پزشک مربوطه، تغذیه سالم، ورزش منظم
- بالا نگه داشتن اندام در زمان استراحت
- مرطوب و سالم نگه داشتن پوست اندام
اصلی‌ترین روش برای مدیریت دیابت و لنف ادم به صورت همزمان، کنترل ورم پا و درمان همزمان زخم و ضایعات جلدی است اگر بیمار به یک پزشک لنفولوژیست مراجعه کند، می‌تواند در اسرع وقت، درمان با بانداژهای مخصوص را آغاز نماید. هدایت مایعات جمع شده به سمت قسمت‌های دیگر بدن، به کاهش ورم و ترمیم زخم دیابتی کمک می‌کند. این مرحله گام مهمی در مدیریت لنف ادم ناشی از دیابت خواهد بود. دقت کنید که اگر ورم بافتی بهبود پیدا نکند، حتی با وجود صرف زمان و هزینه بسیار نیز نمی‌توان زخم دیابتی را درمان نمود!
برای مدیریت لنف ادم ناشی از دیابت چه کنیم؟
افراد مبتلا به دیابت باید نسبت به هرگونه تغییر در شکل، اندازه یا رنگ اندام‌های خود، به‌ویژه پاها، بسیار هوشیار باشند. کاهش حس ناشی از نوروپاتی دیابتی ممکن است باعث شود تورم یا زخم‌ها دیر تشخیص داده شوند. به همین دلیل، معاینه منظم اندام‌ها و بررسی وجود هرگونه قرمزی، زخم، یا تجمع مایع بسیار ضروری است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به پزشک متخصص لنفولوژی اهمیت بالایی دارد.
این متخصص می‌تواند با آغاز درمان‌هایی مانند استفاده از بانداژهای فشاری، تخلیه دستی لنف و ارائه تمرینات حرکتی مناسب، روند بهبودی را تسریع کرده و از بروز عفونت‌های جدی جلوگیری کند. در بیماران دیابتی که دچار چاقی یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های کلیوی یا قلبی نیز هستند، این اقدامات باید با دقت بیشتری انجام گیرد. تغذیه سالم، کنترل دقیق قند خون و فعالیت فیزیکی منظم نیز از ارکان اصلی مدیریت همزمان دیابت و لنف ادم به شمار می‌روند.
10 دیدگاه دربارهٔ «دیابت و لنف ادم: تاثیر دیابت بر عروق و کنترل لنف ادم در افراد دیابتی»
سلام دکتر، من دیابت دارم و شنیدم که ورم پا می‌تونه از لنف ادم باشه. فقط می‌خواستم بدونم جوراب کشی مخصوص که گفتید چقدر تأثیر داره و باید همیشه بپوشیمش؟ چون من تا الان فقط برای کاهش ورم معمولی جوراب استفاده می‌کردم.
سلام دوست عزیز، جوراب‌های کشی مخصوص کمک می‌کنن فشار کنترل شده‌ای روی اندام باشه و تجمع مایع لنفی کمتر بشه. اما استفاده مداوم و صحیح از جوراب های کشی به ویژه در افراد مبتلا به دیابت اهمیت بالایی داره و در صورت استفاده نادرست حتی ممکنه شرایط شما رو بدتر کنه بنابراین هرگز بدون راهنمایی پزشک و متخصص لنفولوژی و سرخود از جوراب یا آستین کشی استفاده نکنید.
دکتر عزیز، من یه زخم دیابتی کوچیک دارم روی ساق پام که خوب نمی‌شه، این می‌تونه نشونه لنف ادم باشه؟ و آیا حتما باید بانداژ مخصوص بزنم؟
مریم جان، اولویت اصلی درمان در این شرایط، مراقبت و درمان تخصصی زخم دیابتی است چون تا زخم کاملاً بهبود نیابد، ورم و لنف ادم هم کنترل نخواهد شد. بانداژ فشاری می‌تونه کمک‌کننده باشه ولی فقط وقتی که زخم تحت نظر متخصص زخم و لنفولوژیست درمان تخصصی بشه. بنابراین سریعاً باید برای درمان زخم اقدام کنی تا از پیشرفت ورم جلوگیری شود.
سلام دکتر، تو متن خوندم که دیابت باعث التهاب مزمن می‌شه و در عملکرد عروق لنفاوی اختلال ایجاد می‌کنه. آیا کنترل قند خون می‌تونه کاملاً جلوی لنف ادم رو بگیره یا فقط روندش رو کند می‌کنه؟
سلام فرهاد عزیز، کنترل دقیق قند خون یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری و مدیریت لنف ادم هست. هرچند قطع کامل ریسک ممکن نیست، ولی با کنترل قند خون و مراقبت‌های مناسب، شدت و پیشرفت بیماری به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کنه.
دکتر جان من شنیدم بعضی از داروهای دیابت ممکنه باعث ورم بشن. آیا این ورم با لنف ادم فرق داره؟ یعنی ممکنه ورم من ناشی از داروهام باشه و نیازی به بانداژ یا درمان خاص نباشه؟
سارا خانم، بله برخی داروهای دیابت می‌تونن باعث ورم موقت بدن بشن که معمولاً با قطع یا تغییر دارو بهتر می‌شه. اما لنف ادم یک مشکل مزمن‌تر با تجمع مایع لنفی هست که نیاز به درمان تخصصی داره. برای تشخیص دقیق باید معاینه و بررسی بشید.
دکتر، من دیابت دارم و اخیراً ورم پا دارم که شب‌ها بدتر می‌شه. آیا ورزش خاصی وجود داره که به کاهش لنف ادم کمک کنه یا فقط استراحت و بالا نگه داشتن پا کافیه؟
نسترن جان، ورزش‌های سبک و منظم مثل پیاده‌روی و تمرینات حرکتی مخصوص به بهبود جریان لنفی کمک می‌کنه. استراحت و بالا نگه داشتن پا هم مهمه ولی فعالیت فیزیکی کنترل‌شده برای پیشگیری و کاهش ورم ضروریه. بهتره با یک متخصص لنفولوژی مشورت کنید و برنامه مناسبی دریافت کنید.